بررسي ديوارنگاره‌هاي بوم‌پارچه‌ در كليساهاي ايران (مطالعه موردي: كليساي وانك اصفهان، كليساي مريم اصفهان و كليساي مريم تبريز)

An Investigation of Iranian Churches Textile Marouflage (Case Study: Vank Cathedral, Madonna Church in Isfahan, Madonna Church in Tabriz)

گونه‌اي از ديوارنگاره در برخي از كليساهاي ايران وجود دارد كه از نظر مواد و مصالح، روش اجرا و به‌طور كلي از نظر ماهيت با ديگر ديوارنگاره‌ها متفاوت است و تا كنون پژوهشي مستقل در مورد آنها انجام نشده است. هدف اين مقاله شناخت شيوه اجراي اين گونه از ديوارنگاره‌ها و همچنين شناخت سير تحول آنها از طريق مطالعات ميداني، كتابخانه‌اي و تحليل اطلاعات به‌دست‌آمده است. به دليل كمبود پژوهش و ثبت اطلاعات فني در اين حوزه به زبان فارسي، در اين پژوهش مطالعات اوليه انجام‌شده معطوف به ديوارنگاره‌هاي بوم‌پارچه اروپايي است و در مرحله دوم به ديوارنگاره‌هاي بوم‌پارچه كليساي وانك و كليساي مريم اصفهان و كليساي مريم تبريز پرداخته مي‌شود. در دوره رنسانس، جهت حل برخي از مشكلات ديوارنگاره‌هاي بزرگ و سقف‌نگاره‌ها، در مراحل اجرا به مرور زمان تغييراتي را به ‌وجود آوردند كه در نهايت شيوه‌اي متفاوت و جديد از ديوارنگاره به وجود آورد كه در اين تحقيق به نام ديوارنگاره بوم‌پارچه ناميده مي‌شود. در پژوهش حاضر تلاش شده چگونگي به وجود آمدن اين شيوه در اروپا و نمونه‌هاي آن در كليساهاي ايران مورد بررسي قرار گيرد تا آغاز راهي باشد جهت شناخت اين آثار در كشور ايران.

There are specific forms of mural paintings in some Iranian Churches that are different from other usual wall paintings in materials, methods as well as implementation techniques. Unfortunately, these mural paintings are not studied until now. The aim of this paper is the identification of history of development, and used materials and techniques in these historic paintings by field and literature investigations. Regarding limited literature in this field (especially in Persian language), the first stage of this study has focused on European textile Marouflage and in the second stage, textile Marouflage of Vank Cathedral, Madonna Church in Isfahan and Madonna Church in Tabriz are investigated. At the Renaissance period, some technical changes were occurred in operation process of large wall paintings and ceiling paintings that finally led to a new and different type that is noticed as Marouflage in this paper. These paintings are executed on the layer of cloth (canvas) and then installed on the wall that is known as a part of the architecture arrays. In this paper, the process of formation of this type of wall painting in Europe was studied and present examples of this method in Iranian churches are introduced and explained.