بررسي فقهي و حقوقي ضمانت اجراي تخلف از شرط ترك فعل حقوقي

The Islamic Jurisprudential and Legal Examination of the Executive Guarantee of the Violation of the Negative Condition

شروط ضمن عقد در قراردادها يكي از مهم‌ترين موضوع‌هاي حقوق قراردادها و در واقع تبلور اصل حاكميت اراده در قراردادهاست. يكي از شروط ضمن عقد شرط فعل مي‌باشد كه به دو صورت مثبت و منفي از يك طرف و فعل مادي و حقوقي از طرف ديگر در قراردادها درج مي‌شود كه اثر آن بر حسب مورد، تعهد و التزام به انجام يك فعل يا خودداري از انجام آن مي‌باشد. قانون‌گذار در قانون مدني به شرط فعل مثبت و منفي در مواد 234 و 237 تصريح نموده ولي به شرط فعل مادي و حقوقي تصريح نكرده است. همچنين در مواد 237 تا 239 ق.م. ضمانت اجراي تخلف از شرط فعل مثبت و منفي را بيان نموده است كه ظاهر آن حكايت از عدم فرق ضمانت اجراي آن دو دارد. در اين مقاله سعي شده است به اين سوال پاسخ داده شود كه آيا ضمانت اجراي تخلف از شرطِ ترك فعل حقوقي (شرط فعل حقوقي منفي) همان ضمانت اجراي تخلف از شرط فعل مثبت مي‌باشد كه قانون‌گذار در مواد 237 تا 239 مقرر نموده است يا بايد در پي ضمانت اجراي ديگري بود. براي پاسخ به مسيله فوق ابتدا سعي شده است موضوع از ديدگاه قانون‌گذار با توجه به مصداق‌هاي شرط ترك فعل حقوقي در قانون مدني، و سپس از ديدگاه فقهاي اماميه و حقوق‌دانان و رويه قضايي مورد بررسي قرار گيرد و در نهايت به نظريه مورد نظر و دلايل آن كه عبارت از حق فسخ مشروط‌له و حق مطالبه خسارت است، اشاره شده كه متفاوت از ضمانت اجراي تخلف از شرط فعل مثبت است.

Clauses in contracts is one of the most important issue of the law of the contracts and in reality, it is an emergence (form) of autonomy (the ability of the person to make his or her own decisions) in the contracts. One of these clauses is the condition about performance of an act which is determined in two forms: from one side, positive and negative and from the other side, material and legal in the contracts. In the Civil Code of Iran, the legislator has specified on the condition of positive and negative act in Articles 234 and 237 but it has not specified on the condition of material and legal act. It has also stated the violation of the negative and positive condition in the Civil Code of Iran in Articles 237 and 239 which determines that there are no differences between the executive guarantee of them in apparent. This article is going to answer this question that if the executive guarantee of the violation of negative condition is the same as the executive guarantee of the violation of positive condition which has determined in Articles 237-239 or it should be looked in the other executive guarantee. For answering to the mentioned question, it has tried to see the issue from the view of the legislator with considering the instances of the violation of the negative condition in the civil code of Iran and it has been studied from the point of the Islamic jurists and law scholars and Precedent (judicial precedent) and lastly, the intended idea and its reasons which are the right of the revocation of the person to him the promise is to be made and the legal right to claim compensation has been implied which it differs from the executive guarantee of the violation of positive condition. Keywords: Null (Invalid), Condition about performance of an act, Positive condition, Obligation, The right of the revocation, To claim compensation.