تجزيه و تحليل مكاني و الگوي مكان يابي محوطه هاي باستاني با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي جي‌آي‌اس (GIS) ؛ مطالعه موردي: دشت بسطام شاهرود

Spatial Analysis and Predictive Modelling Applied to the Archaeological Sites of Bastam Plain, Northeast of Iran

در اين پژوهش موقعيت محوطه‌هاي شناسايي‌شده در دشت بسطام با توجه به عوامل محيطي و چشم‌انداز طبيعي آنها بررسي شد. به‌منظور تجزيه و تحليل فضايي، اطلاعات به‌دست‌آمده از متغيرهاي محيطي و عوامل تاثيرگذار بر شكل‌گيري محوطه ها مطالعه شدند و در نهايت مدل پيشنهادي پيش‌بيني استقرارهاي باستاني در قسمت‌هايي كه بررسي باستان‌شناختي نشده بودند ارايه گرديد. براساس نتايج به‌دست‌آمده، 70درصد از محوطه‌هاي شناسايي‌شده در محدوده‌اي قرارگرفته‌اند كه اين محدوده با ضريب احتمال خيلي زياد مستعد داشتن مكان‌هاي باستاني است. 20 درصد از اين محوطه‌ها در محدوده‌اي با ضريب احتمال زياد و 10درصد در محدوده‌اي با ضريب احتمال متوسط قرارگرفته‌اند. نتايج حاصل از اين مدل پيش‌بيني، تاييدي بر ميزان تاثير متغيرهاي محيطي بر شكل‌گيري استقرارهاي باستاني است.

To obtain the site location modeling and patterning archaeological data to extract settlement pattern, GIS spatial analysis methods have been chosen for the study of Bastam plain. By using the GIS, predicting the suitable location for archaeological sites in the Bastam plain was created. Aggregation of different data through the archaeological survey and integration of environmental data were evaluated by using a predictive weight. The final results of site probability modelling were obtained based on the environmental factors. The simple, visual evaluation of the results indicates that 70% of the archaeological sites felt within the very high probability, 20% in the high probability and 10% in the medium probability zones in the corresponding predictive map. Based on the current field research and previous archaeological projects, it is argued that during the phase of early village including the Neolithic and Chalcolithic periods settlements appeared to have been distributed densely across the area while the Bronze Age sites indicated a sharp decrease in the occupansions resulted in a sparse distributions of settlement areas.