تبيين جايگاه نماد در فرهنگ سازماني با تكيه بر انديشه اسلامي

Explaining the Position of Symbol in Organizational Culture Based on the Islamic Point of View

فرهنگ سازماني و مطالعه آن در سازمان هاي امروزي، يكي از مهم ترين و پيچيده ترين مباحث مطالعات مديريتي محسوب مي شود. عمده مطالعات در اين حوزه، توسط انديشمندان منتسب به مكتب نمادين تفسيري ارايه گرديده است. نتايج گسترده و كاربردي اين يافته ها در سازمان و دانش مديريت قابل كتمان نيست. در اين ميان، توجه به «نماد»، به عنوان جزيي از فرهنگ، و تاثيراتي كه به كارگيري آن بر رفتار كاركنان دارد، مبحثي جديد در حوزه مطالعات رفتار سازماني به شمار مي رود. مباني نظري و مفروضات حاكم بر «مكتب نمادين تفسيري»، كه مبتني بر شناخت گرايي ذهني است، يا ترس از دچار شدن به نمادگرايي، و يا برخورد برخي مسلمان نماها در مواجهه با نمادها، كه التزام به نماد را شرك معرفي مي كنند، موانعي در توجه به جايگاه نماد در مطالعات مديريت اسلامي به شمار مي روند. تلاش اين تحقيق بر آن است كه با بررسي تحليلي - توصيفي نگاه برخي عالمان اسلامي نسبت به نماد، جايگاه نماد را در مطالعات مديريت اسلامي تبيين نمايد. يافته هاي حاصل از بررسي كلام بزرگاني همچون علامه طباطبايي و شهيد مطهري، نگاه ويژه عالمان ديني به نماد را مي رساند، كه البته اين اهتمام به نماد، متكي بر مباني معرفت شناختي و مفروضات اسلامي است. روش گردآوري اطلاعات «كتابخانه اي» بوده است.

Organizational culture and studying it in todayʹs organizations is considered as one of the most important and complicated subjects in management studies. Most of the studies in this area have been carried out by scholars related to the symbolic-interpretive school of thought. The impressive results and implications of their findings about organization and management knowledge are undeniable. In the meantime, attention to symbol, which is a part of culture, and its impact on employees’ behavior is regarded as a new discussion in the area of studies on organizational behavior. Among the obstacles, paying attention to the position of symbol in Islamic management studies are the theoretical principles and assumptions governing the symbolic-interpretive school, which is based on subjective cognition, fear of being stricken in symbolism, or encountering some so-called Muslims in facing symbols, who regard believing in symbols as polytheism. The present descriptive-analytical study seeks to review the viewpoints of some Islamic scholars about symbol and the position of symbol in Islamic management studies. Based on the words of great scholars such as Allameh Tabatabaei, martyr Motahhari and etc., the findings show the especial outlook of the religious scholars on symbol. Of course, their attaching importance to symbols relies on epistemological principles and Islamic assumptions. The data collection in this research is library-based.