خوانش شعر «مرگ ناصري» از منظر آراي لكان

A Lacanian Reading of Ahmad Shamlou’s “Death of the Nazarene”

يكي از پركاربردترين رويكردهاي نظريه ادبي معاصر، نقد روان كاوانه است. با كاربرد اين نظريه در خوانش متون ادبي، مي توان به لايه هاي زيرين آثار ادبي پي برد. اين نوشتار، با بهره گيري از مفاهيم بنيادي نظريه روانكاوي ژاك لكان، روان‌كاو نو فرويدي، كاربرد اين مفاهيم را در شعر معروف «مرگ ناصري» شاملو نشان مي دهد. ابتدا براي رسيدن به هدف مقاله، چارچوب روان‌كاوانه لكان توضيح داده مي شود كه در بردارنده مفاهيمي چون امرخيالي، امر نمادين، امر واقعي، اُبژه ديگري كوچك و ديگري بزرگ است. سپس با كمك اين مفاهيم، شعر«مرگ ناصري» شاملو به منظور دستيابي به لايه هاي پيچيده و مباحث ضمني، نقد و تحليل مي شود. عيسي در ناصره متولد شد، از اين رو شاملو او را ناصري مي‌نامد. ناصري كسي است كه مي خواهد با گسترش رحم خود، جامعه را در جهت ديگريِ بزرگ نجات بخشد. اين ويژگي در امر نمادين رخ مي دهد، اما معمولاً رحم و دوست داشتن بعد از دنياي خيالي اتفاق نمي افتد. اين بررسي، نوعي تحليل متني براي شناخت هرچه بيشتر لايه‌هاي ضمني و پنهان شعر را به دست مي‌دهد.

Psychoanalytic criticism is one of the most widly used approaches in contemporary literary theory. Using this approach in reading literary works can help in the exploration of their deep layers. This article draws on the major notions in Lacanian psychoanalysis, and traces them in Ahmad Shamlou’s well-known poem “Death of the Nazarene”. To do so, first the Lacanian psychoanalytic framework, which includes concepts like the Imaginary order, the Symbolic order, the Real order, object petit a, and the big Other, will be explained. These concepts will, then, be applied to Shamlou’s “Death of the Nazarene” in order to reveal complex layers and present relevant arguments. Jesus was born in Nazareth and, therefore, Shamlou calls him “the Nazarene”. He is a man who, extending his mercy, wants to save the society by orienting it toward the big Other. This characteristic occurs in the Symbolic, but mercy and love usually do not happen after the imaginary world. This study offers a textual analysis for a better understnading of the poem’s implied and hidden layers.