تبيين معيارها و شاخص هاي مديريت گردشگري پايدار مطالعه نمونه: جنگل هاي مانگرو حوزه خمير و قشم

گردشگري پايدار، نيازمند جلوگيري از تخريب و انحطاط سيستم­ هاي اجتماعي، فرهنگي و اكولوژيك جامعه ميزبان است. لازمه مديريت صنعت گردشگري در هر منطقه حفاظت شده­ اي تدوين يك برنامه مديريتي متناسب با ويژگي­ هاي بوم شناختي، اقتصادي و اجتماعي آن منطقه مي­ باشد كه اين برنامه به مديريت گردشگري، تسهيلات و امكانات مرتبط با آن كمك مي­ نمايد. در اين تحقيق معيارها و شاخص­ هاي مناسب مديريت گردشگري پايدار در طبيعت با استفاده از مطالعات مشابه در ايران و جهان استخراج شد. اين معيارها سپس با استفاده از روش دلفي بسته، غربالگري شده و ضريب اهميت آن­ها براي اجراي كاربردي در جنگل­ هاي مانگرو حوزه قشم و خمير مشخص گرديد. براي اين منظور پرسشنامه نظرسنجي متخصصان (پرسشنامه دلفي) حاوي معيارها، زيرمعيارها و شاخص­ ها تهيه شد. اين پرسشنامه در اختيار كارشناسان و صاحب­ نظران خبره در امر گردشگري و جنگلداري قرار گرفت. نتايج بر اساس درصد، درجه و ضريب اهميت معيارهاي مورد بررسي نشان داد كه دو معيار ابعاد مديريتي با زيرمعيارهاي برنامه مديريت، امنيت اجتماعي، ايمني، مديريت منابع وگردشگري و تنوع زيستي با زيرمعيارهاي منابع ژنتيكي و توليد اوليه در محيط آبي، بالاترين درجه اهميت را در ميان معيارها داشتند. همچنين زيرمعيارهاي برنامه مديريت با شاخص سطح طرح­ ريزي مديريتي، تخريب با شاخص چندپارچگي اكوسيستم، گردشگري با شاخص­ هاي تعداد جاذبه هاي زيبا شناختي، پراكنش منابع تفرجي، تعداد گردشگر، رضايت گردشگر، تعداد فعاليت هاي تفرجي سازگار، تجهيز مناسب گردشگاه و امنيت اجتماعي با شاخص تعداد وقوع تخلف و جرايم نيز بيشترين درجه اهميت را به­ دست­ آوردند. روشن است كه كاربرد معيارهاي گردشگري در ساير اكوسيستم­ هاي طبيعي نيازمند بررسي و مطالعات مستقلي مي­ باشد. در مجموع 11 معيار مشتمل بر 29 زيرمعيار و 53 شاخص براي اجراي مديريت گردشگري پايدار در جنگل­ هاي مانگرو اهميت داشته و در فرآيند تصميم­ گيري قابل استفاده خواهند بود.