بررسي مقايسه‌اي ريزازديادي به شيوه شبه فتواتوتروفيك و فتوتروفيك گياه تيس (Sorbus aucoparia L.)

Comparison micropropagated Sorbus aucoparia plantlets in photoautotrophic and semiphotoautotrophic conditions

چكيده گياه تيس (Sorbus aucoparia) از گونه‌هاي مهم جنس Sorbus در خانواده Rosaceae است . اهميت اين گونه بيشتر به منظور تجديد حيات جنگل در مناطق كوهستاني و ارزش دارويي و صنعتي ميوه و چوب آن است. با توجه به رو به انقراض بودن پايه‌هاي تيس در جنگل‌هاي شمال ايران، تكثير غيرجنسي پايه‌هاي مسن از طريق كشت جوانه مي‌تواند به تكثير و حفاظت پايه‌هاي اين گونه كمك نمايد. در اين مطالعه، تكثير گونه تيس با روش فتواتوتروفيك (تغذيه مصنوعي CO2) و شبه يا نيمه ‌فتواتوتروفيك (استفاده از CO2 موجود در فضاي اطراف ظروف در اتاقك رشد) انجام شد. به اين منظور، شاخه‌هاي گياهك‌هاي جوان حاصل از ريزازديادي پايه بالغ گونه تيس، به عنوان ريزنمونه استفاده شد. ريزنمونه‌ها، در ظروف مگنتاي با محيط كشت DKW دارا و فاقد سوكروز به همراه آگار يا ورميكوليت قرار گرفتند. ميزان تبادل گازي ظروف كشت با فضاي بيرون و درون در دو شرايط فتواتروفيك و شبه‌فتواتوتروفيك بررسي شد. نتايج حاصل از بررسي شاخص‌هاي رشدي طول شاخه، تعداد شاخه و جوانه، سطح پهنك برگ، تعداد برگ، ميزان كلروفيل كل ، وزن خشك، ريشه‌زايي و سبزينگي گياه نشان داد كه در شرايط فتواتوتروفيك اين شاخص‌ها نسبت به شرايط شبه‌فتواتوتروفيك داراي تفاوت معني‌دار بوده است. اين يافته‌ها پيشنهاد مي‌كند كه استفاده از روش فتواتوتروفيك روشي كاربردي براي تكثير غيرجنسي وانبوه اين گونه مي‌باشد.

Comparison micropropagated Sorbus aucoparia plantlets in photoautotrophic and semiphotoautotrophic conditionsAbstractSorbus aucoparia is an important forest tree from Sorbus genus in Rosaceae family. it is an important medicinal, industrial and ornamental plant. Sorbus aucoparia is potentially useful for reforestration in high altitude. This species is one of the endangered species of northern forests of Iran. Micropropagation of adult trees by bud culture helps to conserve this valuable species. In this study, proliferation of Sorbus aucoparia with photoautotrophic (artification CO2 nutrition) and semi photoautotrophic (use of accumulated proliferation around containers in growth chamber) condition was performed. Shoots of tissue cultured plantlets from mature trees, were used as explants. Explants were cultured on DKW medium supplemented with or without sucrose, agar and vermiculite for six weeks, in Magenta (G7) containers. containing. Gas exchange rate of culture containers under photoautotrophic and semi photoautotrophic conditions were caculated. Results showed, Shoot hight, shoot and bud numbers, dry weight, leaf number, leaf area, chlorophyl quantity, rooting percent and leaf greenish under photoautotrophic conditions have significant difference with semi photoautotrophic conditions. These findings suggested that, photoautotrophic technique is moreapplicable method than semi photoautotrophic technique for micropropagation of Sorbus aucoparia.