تأثير باورهاي ميترايي بر تاريخ بلعمي

The Influence of Mithraic Beliefs on Tarikh-e Balami

ایران آریایی مهد دین كهن مهرپرستی است؛ دینی اسرارآمیز كه مرزهای فرهنگی- دینی را درهم نوردید و در سراسر جهان گسترش یافت؛ به‌گونه‌ای كه عقاید رازوارانة مهریان و بسیاری از آداب و رسوم برخاسته از آن باورها به بخشی از تاریخ و فرهنگ ایران و جهان بدل گردید. بازتاب اندیشه‌های این آیین دیرینه در آیین زردشتی، مسیحی و حتی عرفان اسلامی به‌خوبی نمایان است. ردّپای ایزد باستانی مهر یا میترا، ایزد بزرگ ایرانی و پروردگار گرما و فروغ و روشنایی، در متون ادبی- تاریخی فارسی نیز به‏وضوح مشاهده می‏شود. تاریخ بلعمی ازجمله آثاری است كه در آن، باورهای میترایی با تاریخ بشری  گره خورده است. بسیاری از مطالب این تاریخ پژواكی از فرهنگ و تمدن ایرانی و باورهای برخاسته از دین مهر است. هدف نگارندگان این پژوهش این است كه با روش تحلیلی، ریشة بسیاری از اعتقادات و داستان‌های منعكس‏شده در این اثر را از این منظر شناسایی و بررسی كنند.

Aryan Iran is cradle of Mithraism; a mysterious religion that traversed the cultural and religious borders and spread in all of the world. So the mystical beliefs of Mithraists and many of their mores and cults become as a part of Iranian and worldʹs people historical heritage and culture. The influence of this ancient religion on Zoroastrianism, Christianty and Islamic mysticism is well known. The traces of Mitra, the great Iranian ancient deity and the goddess of light, can be clearly seen in Persian historical and literary texts. Some of Mithraic thoughts are presented in Tarikh-e Balami (history of Balami), by Abu Ali Muhammad Balʹami. Many of issues about Iranian culture and civilization are widely reported in the book. By using analytic method, the present article tries to examine Mithraic themes in Tarikh-e Balami.