بررسي و تحليل داستان دژ هوش‌ربا براساس نظريات يونگ

The Analysis of the Story of the Castle of Fortress of Forms Based on Theories of Jung

داستان دژ هوش‌ربا یا قلعه‎ ذات‌الصور آخرین حكایت بلند و ناتمام مثنوی معنوی است. موضوع این داستان تلاش سه شاهزاده‎ جوان‎ برای وصال با شاهزاده‌خانم چینی است. در این مقاله برآنیم تا با روش توصیفی- تحلیلی و كتابخانه‏ای، برخی نمادهای كهن‌الگویی در این داستان را براساس اندیشه‏های‎ كارل گوستاو یونگ درباره كهن‏الگو تفسیر كنیم. این پژوهش نشان می‏دهد كه امر مقدس وصال در این داستان تعبیری عرفانی از خویشتن‌یابی برای نائل آمدن به جایگاه رفیع انسان كامل است. ﻣﻌﺸﻮق ﯾﺎ زن در این داستان ﺗﺼﻮﯾﺮی از آنیما یا ﮐﻬﻦالگوی ﻣﺎدﯾﻨﻪ‏روان اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪای رؤﯾﺎﯾﯽ ظاهر می‌شود تا در مراحل دشوار سفر، قهرمان وجوه تاریك خویشتن را بشناسد و جسم و جان را از هرگونه تعلقات مادی و خودخواهی تطهیر نماید؛ به عبارت دیگر، شاهزاده‏خانم چینی جنبه ناهشیار شخصیت شاعر و سه شاهزاده جوان است كه در قالب زنی باوقار و نجیب ظاهر می‎شود تا آنها را برای یكی‏شدن با حقیقت ازلی و ابدی راهبری كند.

  The story of the castle of Fortress of Forms (Qaleh Zat o-Suvar or Hooshroba) is the unfinished and the last long tale in Masnavi Manavi.  The topic of the tale is struggle of three princes to succeed in obtaining a Chinese princess. Using descriptive-analytical and library methods, the present article attempts to analyze some archetypes of the story in the light of Carl Gustav Jungʹs views. The findings indicate that the holy union is a mystical interpretation of self-knowledge and the mean that helps reaching station of the Perfect Man. Beloved or the woman in the story is an image of archetype of anima that in difficult stages of the journey appears dream like figure to the hero and helps him to know the dark aspects of himself and purify his soul and body from worldly attachments. In other word, the Chinese princess is the unconscious character of the poet and three young princes, she appears in the form of a gentle and solemn woman and guide them to unite with the eternal truth.