بررسي تاثير خصوصيات رويشگاهي و تخريب هاي انساني بر تنوع گونه هاي گياهي زير اشكوب و خاك در اكوسيستم جنگلي زاگرس با استفاده از روش تحليل مسير

The effects of habitat characteristics and human destructions on understory plant species biodiversity and soil in Zagros forest ecosystem

پايداري و سلامت اكوسيستم هاي طبيعي به تنوع گونه هاي گياهي وابسته است. بنابراين تعيين عواملي كه تنوع گونه هاي گياهي را كنترل مي كنند و اثر مثبت يا منفي بر آن دارند در اكولوژي اهميت زيادي دارد. با اين هدف چهار رويشگاه بلوط ايراني در شهرستان ايلام بر اساس سابقه مديريت و تخريب انتخاب شدند كه عبارتند از: مديريت حفاظتي 5 ساله، مديريت حفاظتي 20 ساله، تخريب شده و شاهد يا كمتر دست خورده. مساحت تقريبي هر منطقه 100 هكتار است. با استفاده از روش تصادفي سيستماتيك در هر منطقه با ابعاد شبكه 100×200 متر در مجموع 50 قطعه نمونه 400 متر مربعي در هر منطقه پياده شد. در مركز هر قطعه نمونه اصلي سه نمونه خاك از عمق 0 تا 30 سانتيمتري برداشت و در نهايت يك نمونه تركيبي به عنوان نمونه ي خاك آن قطعه نمونه به آزمايشگاه منتقل شد. براي محاسبه تنوع از شاخص تنوع شانون وينر استفاده شد. در اين مطالعه به منظور بررسي اثرات مستقيم و غير مستقيم هر يك از متغيرهاي مستقل تحقيق بر متغير وابسته از روش تحليل مسير استفاده شد. نتايج نشان داد كه ظرفيت تبادل كاتيوني، پتاسيم و منيزيم محلول، نيتروژن آمونيمي و درصد تاج پوشش اشكوب فوقاني بر تنوع گونه هاي گياهي اثر مستقيم و مثبت داشتند. از بين اين عوامل نيتروژن آمونيمي بيشترين اثر را داشت. مهمترين عامل در تغيير تنوع گونه هاي گياهي، تخريب بود، اما نقش غير مستقيم و منفي آن بواسطه تغيير برخي خصوصيات خاك و تاج پوشش درختي بوده است.

Abstract The stability and health of natural ecosystems can be dependent on plant species diversity. So determination the factors that control the diversity and have positive or negative effect on plant species diversity are very important in the ecology. With this aim four Oak (Quercous persica) sites in Ilam city were selected on the basis of history of management and disturbance: conservation management for 5 years, conservation management for 20 years, highly disturbed and undisturbed. The area of each site is approximately 100 hectare. Systematicrandom sampling method (100×200 m) was used to gather data from 50 plots (400 m2) within each site. Three soil samples at the depths of 0–30 cm were randomly taken around the center of each sampling plot using soil auger, and then mixed to obtain 1 composite sample for laboratory analysis. Shannon index was used to determine the plant diversity. In this study the direct and indirect effects of each independent variable on the dependent variable evaluated using path analysis. Result showed that CEC, K+, mg++, NH4+ and percent tree canopy had a positive direct effect on of Plant species diversity. Between these factors NH4+ had the greatest influence. The most important factor in changing the Plant species diversity has been destruction, but it has a negative role by changing some soil properties and tree canopy.