گرده شناسي و ريزساختار سطح بذر گونه هاي سس Cuscuta L. در استان هاي خراسان

Pollen and seed micromorphology of some Cuscuta L. species in Khorassan provinces

سس(Cusucta) متعلق به تيره پيچك (Convolvulaceae)، از گياهان تمام انگل گلدار است و علف هرز گياهان زراعي، باغي، وحشي و زينتي مي باشد و پراكندگي وسيعي در جهان دارد. در اين مطالعه ريز ريخت شناسي سطح دانه هاي گرده هفت تاكسون و بذر پنج تاكسون از نه تاكسون موجود در استان هاي خراسان با استفاده از ميكروسكوپ هاي نوري و الكتروني نگاره جهت مطالعه اهميت تاكسونوميكي ريزساختار گرده و بذر مورد بررسي قرار گرفت. مطالعه دانه گرده اين تاكسون ها نشان داد كه در جنس سس گرده ها oblate و zonocolpate هستند و اغلب سه شياره (tricolpate) ميباشند. C. epithymumبزرگترين دانه گرده (طول محور قطبي 082/44 و طول محور استوايي 18/48 ميكرومتر) را دارد. كوچكترين دانه گرده در C. campestris (طول محور قطبي 97/26 و طول محور استوايي 95/30 ميكرومتر) مشاهده گرديد. فراساختار سطح دانه گرده (ektexine) در گونه هاي اين جنس به صورت خاردار( (echinate، شبكه اي ريز(finely reticulate) و شبكه اي خشن (coarsely reticulate) مشاهده شد. بررسي بذر تاكسون هاي مورد مطالعه نيز نشان داد كه صفات شكل بذر، شكل ديواره هاي آنتي كلينالي و پري كلينالي از مهمترين صفات در جدايي اين تاكسون ها هستند. نتايج نشان داد كه صفات ريز ريخت شناسي سطح گرده و بذر در تفكيك گونه هاي اين جنس مفيد مي باشند.

Cuscuta L. (Convolvulaceae) species, as holoparasitic flowering plants, are weeds of the wild, horticultural and agricultural crop plants and have a vast distribution in the world. Pollen morphology of six species and seed morphology of five species out of nine taxa distributed in Khorassan provinces was investigated by using the light and scanning electron microscopy, in order to determine the significance of pollen and seed features as taxonomic characters. Results revealed that the pollen grains of Cuscuta are mostly oblate, zonocolpate and tricolpate. The largest pollen grain belongs to C. epithymum with 48.18 µm diameter in equatorial view and 44.82 µm in polar view. The smallest pollen grain belongs to Cuscuta campestris, with 30.95 µm diameter in equatorial view and 26.97 µm in polar view. Also, three distinct ektexine types are recognized including echinate, finely reticulate, and coarsely reticulate. Seed morphological study showed that seed shape, anticlinal and periclinal cell walls are the most important characters to separate the taxa. The results indicate that ultrastructural characters of pollen grains and seeds are useful for delimitation of Cuscuta species.