تأثير تنش يخ زدگي بر شاخص هاي مورفوفيزيولوژيكي و فلورسانس كلروفيل گياه دارويي نوروزك (Salvia leriifolia Benth.) در مرحله گياهچه اي

Effects of freezing stress on Morphophysiological indices and chlorophyll fluorescence of Salvia leriifolia Benth. in seedling stage

به منظور ارزيابي صفات مورفولوژيكي، فيزيولوژيكي و كارآيي فتوشيميايي فتوسيستمII گياه نوروزك (Salvia leriifolia ) در شرايط تنش يخ‎زدگي يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در شرايط كنترل شده اجرا شد. گياهان در مرحله گياهچه‎اي در معرض دماهاي يخ‎زدگي (صفر، 2 ، 4 ، 6 ، 8 ،10 ، 12 ،14 ، 16 ، 18 ،20 و 22 درجه سانتي‎گراد) قرار گرفتند. شاخص هاي مورفولوژيكي، درصد نشت الكتروليت ها و بقاء پس از سه هفته و پارامترهاي فلورسانس كلروفيل در پنج سطح بازيابي (0، 6، 12، 24 و 72 ساعت بعد از تنش) اندازه گيري شدند. نتايج نشان داد با كاهش دما، درصد نشت الكتروليت ها افزايش يافته و در دماي Co 22 به حداكثر رسيد. درصد بقاء گياهان تا Co 14 تغييري نكرد، اما درC o 22 تمام گياهان از بين رفتند. دماي 50% كشندگي بر اساس بقا و نشت به ترتيب به ميزان Co 5/16 و Co 8/11 تعيين شد. كارآيي فتوشيميايي فتوسيستم II ( F′v / F′m ) تا دماي Co 6 تحت تآثير قرار نگرفت، اما با كاهش دما به Co22، به ميزان 70% نسبت به دماي صفر درجه سانتيگراد كاهش يافت. نسبت F′v / F′m ، در تيمار 24 ساعت پس از بازيابي به ميزان 40% در مقايسه با شاهدكاهش يافت، اما با ادامه بازيابي تا 72 ساعت افزايش نشان داد. ميانگين درصد نشت الكتروليت ها همبستگي منفي با درصد بقا ( 82/0 =r) و F′v / F′m (95/0 =r) داشت.

In order to evaluate the physiological and morphological traits and Photochemical efficiency of photosystem II of Salvia leriifolia under freezing stress in controlled condition, an experiment was carried out as a factorial experiment based on completely randomized design with three replications in Ferdowsi University of Mashhad. The plants exposed to twelve freezing temperatures (0, 2, 4, 6, 8,10, 12, 14, 16, 18, 20 and 22˚C) in seedling stage. Leaf area and dry weight, root length and dry weight, Electrolyte Leakage (EL), survival percentage after three weeks and chlorophyll fluorescence parameters in recovery periods (0, 6, 12, 24 and 72 hr. after stress) were studied. Results showed that effect of freezing temperatures on all traits were significant (P≤ 0.001). EL increased significantly with decreasing temperature and reached to maximum 83% at 20 ˚C. Although plant survival percentage did not affect until 14 ˚C, all seedlings were died in 220C. Lethal temperature based on survival (LT50su) and electrolyte leakage (LT50el) were 17.0 and 11.8. Results also indicated that Reduced Dry Matter Temperature 50% (RDMT50) was 16.5 °C. Photochemical efficiency of photosystem II (F′v /F′m) was not affected up to 6˚C, but it decreased by 70% with decreasing temperature to 22 ˚C. F′v /F′m decreased by 40% during 24 hours after recovery compared to control, but it increased when recovery continued to 72 hr. Results also indicated that EL had negative correlation with survival percent (r= 0.82***) and F′v /F′m (0.95***).