اثر تيمار‌هاي فيزيكي وشيميايي بر خصوصيات جوانه‌زني بذر گياه دارويي‌زينتي تاج خروس (Amaranthus cruentus)

Effects of physicochemical treatments on the germination properties of seeds of ornamentalmedicinal plant (Amaranthus cruentus)

تاج خروس زينتي (Amaranthus cruentus) يكي از گياهان زينتي، خوراكي و دارويي بسيار ارزشمند است. بذر اين گياه داراي مشكل جوانه زني مي‌باشد و در زمان كشت تعداد محدودي از بذور كشت شده جوانه مي‌زنند. بنابراين در پِژوهش حاضر اثر تيمار‌هاي اسيد سولفوريك، منجمد سازي، آب جوش، مرطوب و خشك كردن، سرما دهي و تيمارخراش‌دهي بر خواب بذر اين گياه اعمال شد و درصد جوانه‌زني و سرعت جوانه زني بذرها بررسي شد. آزمايش در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار درون پتري‌ديش در محيط ژرميناتور انجام شد. سپس داده‌هاي جمع‌آوري شده مربوط به جوانه‌زني بذرها در طول آزمايش مورد تجزيه و تحليل آماري (با نرم افزار SPSS – p<0.01) قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه بذر اين گياه داراي خواب فيزيكي و فيزيولوژيك مي‌باشد و تمام تيمارهاي مورد آزمايش بر جوانه‌زني بذر اين گياه اثرگذار بودند. تيمار آب جوش بيشترين تأثير مثبت بر بهبود جوانه‌زني بذور را داشت و ميزان جوانه زني بذور را از حدود 7% (نمونه شاهد) به 36% افزايش داد. همچنين بالاترين سرعت جوانه‌زني بذرها مربوط به تيمار آب جوش (20 بذر در روز) بود. سرمادهي تنها تيماري بود كه اثر منفي بر ويژگي‌هاي جوانه‌زني بذر تاج خروس زينتي داشت و ميزان جوانه‌زني بذرها را در مقايسه با نمونه كنترل به 4% كاهش داد.

Ornamental Amaranthus (Amaranthus cruentus) is one of the valuable ornamental, medicinal and edible plants .The A. cruentus seeds plant have problem in germination and number of few cultivated seed will germinated. Therefore, in present study the effect of treatments includes: sulfuric acid, freezing, boiling water, wetting and drying, cold and scarification were investigated on break dormancy of this plant seeds and germination percentage and velocity of germination were determined. This study were done based on Completely randomized design experimental design with with 4 replications in PetriDish in Germinator. Then, obtained data along the experiment were analyzed using SPSS package (p<0.01). The results showed that A. cruentus seeds had physical and physiological dormancy and all used treatments effect on seed germination. Boiling water had most positive effect on improvement of seed germination and increase the germination percent from about 7% (Control sample) to 36%. Also, the highest velocity of germination (20 seed per day) was observed on boiling treat. Among all treatments only Cold treatment had negative effect on seed germination properties and decrease germination percentage to 4% in compare to Control sample.