تأثير آموزش مادران كودكان مبتلا به سرطان تحت شيمي‌ درماني بر پيشگيري از عوارض گوارشي شيمي ‌درماني

THE EFFECT OF CAREGIVERS ON THE CHILDREN WITH CANCER UNDERGOING CHEMOTHERAPY TO PREVENT GASTROINTESTINAL SIDE EFFECTS OF CHEMOTHERAPY

پيش زمينه و هدف: عوارض گوارشي از شايع ترين عوارض جانبي شيمي درماني است كه بر پذيرش درمان از سوي مددجو مؤثر است لذا شناخت اين عوارض و راه هاي پيشگيري از آن ها در بهبود سير درمان و جلوگيري از بستري شدن هاي مكرر و بقاء اين بيماران كمك كننده است. اين مطالعه باهدف تأثير توانمندسازي مادران بر پيشگيري از عوارض گوارشي كودكان انجام شده است. مواد و روش كار: اين پژوهش از نوع نيمه تجربي با طرح گروه شاهد نامعادل در بيمارستان دكتر شيخ مشهد در سال 1392با دو گروه آزمودني و شاهد انجام شد. 30 نفر از مادران به روش غيراحتمالي آسان در گروه آزمون و 30 نفر در گروه شاهد قرار گرفت. برنامه توانمندسازي در قالب سه جلسه آموزشي با تمركز بر توصيه هاي سلامتي به منظور پيشگيري از عوارض تهوع و استفراغ، اسهال ،يبوست و بي اشتهايي به گروه آزمون طبق مدل توانمندسازي گيبسون آموزش داده شد. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه استاندارد گزارش عوارض جانبي شيمي درماني در سه مرحله هفته اول، هفته ششم و هفته دوازدهم مداخله در اختيار دو گروه قرار گرفت و تكميل شد. در تحليل داده ها از نرم افزار SPSS ويرايش 18 و آزمون هاي تي مستقل و زوجي، ضريب همبستگي اسپيرمن و من ويتني استفاده شد. يافته ها: ميانگين عوارض جانبي بعد از مداخله در گروه آزمون كم تر از گروه شاهد بوده همچنين درصد بروز تهوع از 53.7 به 26.3 درصد، استفراغ از 66.7 به 33.3درصد، اسهال از 50 به 10 درصد، يبوست از 33.6 به 6.7 و بي اشتهايي از 93.3 به 36.7 درصد در گروه آزمون كاهش يافته، درصورتي كه در گروه شاهد بين ميزان بروز عوارض قبل از مداخله و بعدازآن تفاوت معني داري مشاهده نشد (0.05

Received: 21 Nov, 2015 Accepted: 21 Jan, 2016 Abstract Background Aims: Gastrointestinal side effects are among the most common side effects of chemotherapy on the compliance of the patient. Therefore, understanding the symptoms and how to prevent them in the process of the treatment and prevention of recurrent hospitalization can be highly helpful. This study aimed to study the effect of mothersʹ empowerment on their childrenʹs gastrointestinal side effects. Materials Methods: This study is a Quasiexperimental nonequivalent control group design which was carried out in Dr Sheikh Hospital in Mashhad in 2013. Empowerment program was in three empowerment sessions with focus on its complications: nausea, vomiting, diarrhea, constipation, and loss of appetite which were trained on experimental group. The program was developed and based on the process of empowerment as conceptualized by Gibsonrsquo s theory program, composing 4 steps. To gather the data, standard questionnaires on chemotherapy side effects were applied in three stages of before, during and after the intervention. For data analysis, SPSS software, version 18 was used. Results: Average side effects in intervention group after the intervention were lower than the control group. Nausea from 53/7% to 26/3%, vomiting from 66/7% to 33/3%, diarrhea from 50% to 10%, constipation from 33/6% to 6/7% and loss of appetite from 93/3% to 36/7% were decreased respectively in the intervention group, and significant differences were seen) p<0/001). Conclusions: The empowerment program in mothers with gastrointestinal cancerous children can help them to discover and use critical thinking skills, enhance their ability, which results in decreasing the side effects in children undergoing chemotherapy.