نقش ظرفيت جذب در بهبود رقابت پذيري فناوري: كليد موفقيت سازمان‌هاي دولتي كشورهاي در حال توسعه (با تأكيد بر ايران)

Impact of Absorptive Capacity on technology competitiveness enhancement: Key to the success of public organization (with emphasis on Iran)

هدف اصلي اين پژوهش، بررسي ارتباط بين ظرفيت جذب و رقابت پذيري كشورهاي در حال توسعه و به تازگي توسعه يافته مي باشد. بدين منظور پس از بررسي مبسوط نظري حول مفهوم ظرفيت جذب، عناصر تشكيل دهنده و شاخص هاي سنجش آن شناسايي و تبيين گرديد. در ادامه به همين ترتيب، سه چارچوب عمده و متداول سنجش رقابت پذيري ملي بررسي و شاخص هاي آن استخراج گرديد. با توجه به موجود نبودن داده ها و نيز عدم بررسي ايران در آن ها، چارچوب مجمع جهاني اقتصاد (بر اساس گزارش 2013-2014) به عنوان چارچوب مبنا، انتخاب شد. پس از مصاحبه با سه استاد اقتصاد، 11 شاخص استخراج شده از ادبيات به عنوان شاخص هاي مبناي ظرفيت جذب در نظر گرفته شد. در فاز بعدي مي بايست، كشورهايي شبيه ايران جهت مطالعه انتخاب مي شد. بر اين اساس نه كشور در حال توسعه و يا به تازگي توسعه يافته جهت بررسي هاي بعدي انتخاب گرديد كه همگي داراي وضعيت مناسبي هستند و از آن ها مي توان به خوبي به عنوان شاخص مقايسه با ايران بهره برد. بررسي كمي بين ظرفيت جذب و رقابت پذيري، همبستگي مثبت بين ظرفيت جذب و رقابت پذيري كلي كشورهاي مطالعه تأييد گرديد. به طور دقيق تر ظرفيت داراي همبستگي مثبت و معنادار با عوامل نوآوري و عوامل كارايي در رقابت پذيري است، اما رابطه­ي معناداري بين ظرفيت جذب و الزامات پايه رقابت پذيري وجود ندارد. بر اساس نتايج اين تحقيق كشورهاي در حال توسعه مي بايست براي بهبود رقابت پذيري، توجه به ظرفيت جذب را به عنوان يك بايد تلقي نموده و جهت بهبود آن اقدامات لازم را صورت دهند.

The main goal of this paper is to investigate the relationship between absorptive capacity competitiveness of developing and emerging countries. After holistic review of literature, absorptive capacity constructive elements and measuring variables of it, was identified and clarified. Then, three main frameworks of measuring national competitiveness and their relative indexed was extracted. Because of lack of Iran’s data in 2 of 3 studied frameworks, WEF framework (20132014 report) was selected as a base of this research. After interviewing with 3 outstanding economists, 11 extracted indexes of absorptive capacity from literature was selected. In the next phase, 9 developing and emerging countries like Iran, that are exemplary for their status and are choices for comparison. Quantitive analysis results verified the positive relationship between total absorptive capacity competitiveness in ten studied countries. With more detail, absorptive capacity has a positive and significant relationship innovation and efficiency elements of competitiveness. But there is no relationship with basic requirement elements of competitiveness. Based on the results, developing countries like Iran, must consider absorptive capacity as an essential component to enhance competitiveness and must take required actions to meet this objective.