پايش تغييرات دوره اي و مكاني استفاده از سرزمين در حوضه آبخيز شازند

پژوهش حاضر با هدف پايش تغييرات كاربري اراضي در حوضه آبخيز شازند در بازه زماني 1352 تا 1393 در چهار دوره با سياست هاي توسعه اي متفاوت، از طريق بررسي تغييرات خالص كاربر ي ها و تبديل كاربري ها به يكديگر در مدل ساز تغيير سرزمين (LCM) و در قالب زيرحوضه هاي منطقه بررسي شده انجام شد. در بازه زماني مطالعه شده مراتع حدود 380 كيلومترمربع كاهش يافته و سطح اراضي كشاورزي ديم و آبي در دوره اول و دوم به ترتيب 100 و 150 كيلومترمربع افزايش و پس از آن كاهش يافته اند. سطح باغ ها طي بازه زماني مطالعه شده به ويژه در دوره سوم با بيشترين ميزان رشد سالانه 265/0 درصد، روند افزايشي داشت. بيشترين افزايش سطح مناطق مسكوني در دوره دوم و سوم (60 درصد) و اراضي باير و رها شده در دوره سو م و چهارم (49/23 درصد) مشاهده شد. نتايج بررسي تغييرات مكاني كاربري برحسب زيرحوضه نيز نشان داد در ابتداي دوره مطالعاتي، بيشترين ميزان تغيير كاربري در زيرحوضه هاي كوهستاني مانند ازنا و نهرميان صورت گرفته و با شروع توسعه صنعتي به سمت زيرحوضه دشتي گرايش پيدا كرده است. به طوركلي، بيشترين تغيير كاربري در دوره دوم (96/32 درصد) ديده شد. الگو و روند تغييرات كاربري اراضي به ويژه گسترش فعاليت هاي صنعتي در منطقه نشان مي دهد كه نوع مديريت ها، برنامه ها و سياست هاي توسعه اي در اين زمينه نقش مهمي داشته و وضعيت فعلي منطقه را رقم زده است. بنابراين، هر برنامه مديريت سرزمين در منطقه بايد با در نظر گرفتن الگوهاي مكاني و زماني تغييرات كاربري اراضي و برنامه هاي توسعه اي منطقه و در قالب مديريت سازگار طراحي شود.