مقايسه عملكرد مدل هيدرولوژيكي نيمه توزيعي SWAT و مدل يكپارچه HEC-HMS در شبيه سازي دبي جريان (مطالعه موردي: حوضه آب بخشا)

مطالعات سيل و كنترل سيلاب يكي از مباحث اصلي مرتبط با علم هيدرواكولوژي است كه از نتايج آن در مديريت اراضي و تغيير كاربري مناطق مد نظر استفاده مي شود. اين در حالي است كه مدل هاي هيدرولوژيكي اي كه براي شبيه سازي حوضه هاي آبخيز استفاده مي شوند عموماً به دو گروه يكپارچه و توزيعي تقسيم مي شوند. به علت تفاوت مدل هاي هيدرولوژيكي در استفاده از داده ها و روش هاي مختلف براي شبيه سازي جريان، شناسايي مدلي كارآمد كه با توجه به اينكه بيشتر حوضه هاي آبخيز كشور فاقد ايستگاه هاي اندازه گيري به تعداد كافي هستند، بتواند شبيه سازي را در كوتاه ترين زمان و با كمترين هزينه به طور مطلوب انجام دهد، امري ضروري است. در پژوهش حاضر به منظور مقايسه عملكرد مدل هاي نيمه توزيعي و يكپارچه در شبيه سازي حوضه هاي آبخيز از مدل SWAT در شبيه سازي دبي جريان رودخانه به عنوان يك مدل نيمه توزيعي و مدل HEC-HMS به عنوان مدل يكپارچه استفاده شد. بدين منظور از داده هاي ۳۱ ساله حوضه آبخيز آب بخشا واقع در شهرستان بردسير استان كرمان شامل كليه اطلاعات ايستگاه هاي هيدرومتري و هواشناسي منطقه استفاده شد. يافته هاي به دست آمده از پژوهش برتري نتايج مدل SWAT را نسبت به مدل HEC-HMS نشان مي دهد. به طوري كه مدل نيمه توزيعي SWAT در مرحله اعتبارسنجي با ضريب تعيين معادل ۷۱/۰ و ضريب راندمان برابر با ۶۸/۰ دقتي بيشتر از مدل HEC-HMS با ضريب تعيين معادل ۵۸/۰ و ضريب راندمان برابر با ۴۸/۰ را دار است. از مهم ترين دلايل برتري مدل نيمه توزيعي نسبت به مدل يكپارچه مي توان به مواردي همچون داشتن مولد اقليمي و امكان به كارگيري واحد پاسخ هيدرولوژيك در آن اشاره كرد.