اثر تنش خشكي روي برخي خصوصيات مورفولوژيكي، كميت و كيفيت اسانس در اسطوخودوس

به منظور بررسي اثر سطوح مختلف تنش آبي بر رشد، عملكرد و تركيب اسانس برگ گياه اسطوخودوس، آزمايشي گلداني برپايه طرح كاملاً تصادفي با پنج تيمار و سه تكرار، در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان در سال 1393 انجام گرفت. تيمارهاي تنش آبي شامل 100، 85، 70­، 55 و 40 درصد ظرفيت ­زراعي بودند. نتايج تجزيه هاي آماري نشان داد تنش آبي اثر معناداري بر مولفه هاي رشدي، درصد و تركيب اسانس داشت .با كاهش مقدار آب خاك، طول ساقه، وزن­ تر ساقه و وزن­ تر ريشه و وزن خشك ريشه كاهش يافت و طول ريشه و درصد اسانس ابتدا افزايش و سپس كاهش پيدا كرد. كاهش مولفه هاي رشدي در سطح پنجم تنش (40 درصد ظرفيت زراعي) چنان بود كه در اين سطح بوته ها گل بسيار كمي توليد كردند. به همين منظور، براي ايجاد يكنواختي در نتايج آزمايش در همه تيمارها، براي بررسي فاكتورهاي مربوط به اسانس، برگ­ها تجزيه شدند كه بيشترين درصد اسانس در شرايط رطوبتي 85 درصد به دست آمد. مهم ترين ماده در تركيب اسانس برگ اسطوخودوس، بورنئول است كه با افزايش سطح خشكي مقدار آن افزايش زيادي نشان داد. همچنين كامفور كه سبب كاهش كيفيت اسانس مي شود، با افزايش سطح خشكي ابتدا كاهش و سپس افزايش يافت. ازاين رو مي توان نتيجه گرفت در سطوح اوليه تنش خشكي (85 درصد) درصد اسانس افزايش مي يابد، ولي با شديدتر شدن تنش (55 درصد) علي­رغم كاهش در درصد اسانس توليدشده، كيفيت اسانس افزايش خواهد داشت. بنابراين بهترين سطح تنش براي افزايش اسانس 85­ و براي افزايش كيفيت اسانس 55 درصد ظرفيت زراعي است.