اثر تاريخ كاشت و تراكم بذر بر عملكرد دانه و اجزاي عملكرد دو ژنوتيپ تريتيكاله

تريتيكاله حاصل تلاقي گندم و چاودار است كه طي يك روند تحقيقات طولاني در زمينه ژنتيك و سيتوژنيك ايجاد شده و با شرايط سخت و كشاورزي كم نهاده سازگار شده است. اين تحقيق با هدف بررسي تاريخ كاشت و تراكم بذر بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه دو ژنوتيپ تريتيكاله در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي طرق مشهد و در دو سال زراعي 87-1386 و 88-1387 به اجرا درآمد. براي انجام اين آزمايش از طرح اسپليت فاكتوريل در قالب بلوك هاي كامل تصادفي و با سه تكرار استفاده شد. عامل تاريخ كاشت در پنج سطح (15 مهر، 30 مهر، 15 آبان، 30 آبان و 15 آذر با ميانگين دماي هوا به ترتيب 1/16، 9/13، 2/12، 9/7 و 6/5 درجه سانتي گراد) در كرت هاي اصلي و دو عامل تراكم بذر و ژنوتيپ به صورت فاكتوريل در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. عامل تراكم بذر در سه سطح شامل 250، 450 و 650 دانه در مترمربع با در نظر گرفتن وزن هزار دانه ژنوتيپ هاي تريتيكاله و عامل ژنوتيپ در دو سطح شامل ژنوتيپ ET-79-17 و رقم سناباد بود. نتايج نشان داد اثر تاريخ كاشت بر عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و تعداد دانه در سنبله معني دار بود. بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب از تاريخ كاشت دوم (30 مهر) و پنجم (15 آذر) حاصل شد. تاخير در كاشت موجب كاهش معني دار عملكرد دانه شد و به طور ميانگين به ازاي هر روز تاخير در كاشت حدود 55 كيلوگرم در هكتار از عملكرد دانه كاسته شد. با جمع بندي نتايج صفات مورد مطالعه، تاريخ كاشت مناسب اين دو ژنوتيپ تريتيكاله در شرايط آب و هوايي مشهد اواخر مهر (30 مهر) بود. اثر تراكم هاي مختلف بذر بر عملكرد بيولوژيك معني دار و بر عملكرد دانه غير معني دار بود و به نظر مي رسد سطح پايين تراكم بذر (250 دانه در متر مربع) براي اين دو ژنوتيپ تريتيكاله مناسب باشد. بين دو ژنوتيپ تريتيكاله از نظر عملكرد تفاوت آماري معني داري وجود نداشت.