بررسي تطبيقي مولفه‌هاي فرهنگي هويتي موثر بر سياست خارجي ج.ا.ايران و فرانسه با تاكيد بر رويكرد نظري سازه‌انگاري

سازه‌انگاري رويكردي است كه پيش از طرح در روابط بين‌الملل در جامعه‌شناسي مطرح بوده است. از اواخر 1980 و اوايل 1990 به يكي از تيوري‌هاي اصلي روابط بين‌الملل تبديل‌شده است. سازه‌انگاري از منظر معرفت‌شناسي حدّ وسط «پوزيتيويسم» و «پساپوزيتيويسم» ارزيابي مي‌شود. در اين راستا، مساله مهمي كه در كانون رهيافت سازه‌انگاري قرار دارد، هويت كنش‌گران است. از ديد آنان، هويت‌ها و برداشت‌هاي ذهني يك دولت از دولت‌هاي ديگر است كه به قدرت شكل مي‌دهد. سازه انگاران پيش‌فرض‌هاي نظري رويكردهاي ديگر روابط بين‌الملل را قبول ندارند و معتقدند كه اين انگاره‌ها، منافع و هويت‌ها هستند كه در جريان تعامل با ديگري به رفتار و منافع كشورها سمت‌وسو مي‌دهند. براي سازه انگاران، تصور دنيا بدون هويت محال است. هويت آن چيزي است كه ما خود را با آن مي‌شناسيم، به ديگران مي‌شناسانيم و ديگران را به ما مي شناساند. هويت ازنظر آنان مساله‌اي تجربي است كه به بافت تاريخي، فرهنگي، سياسي و اجتماعي هر كنش‌گر مرتبط است و هويتِ هر كشور و دولت، تلويحاً گوياي توجيهات و كنش‌هاي بعدي آن دولت است. هويت‌ها را نمي‌‌‌توان جدا از بستر اجتماعي آن‌ها تعريف كرد؛ زيرا الگوهاي هنجاري داخلي و بين‌المللي هستند كه به هويت‌ها شكل مي‌‌‌دهند و در سايه اين تصورات و تلقّي‌‌هاست كه دولت‌‌ها و ملت‌‌ها، درصدد تعيين سياست خارجي خود برمي‌‌آيند، با كشوري متحد هستي‌شناختي و عليه ديگري اقدام مي‌كنند. شدت و ضعف اين دوستي‌ها و دشمني‌‌ها نيز به تصورات بسته است. آن‌ها موقعيت‌‌ها را براي خود معنادار مي‌كنند، حوزه‌‌هاي نفوذ خود را تعريف و ضرورت‌‌ها و نيازهاي خود را با«هويت» مي‌كنند و در يك‌كلام سياست خارجي خود را مي‌‌سازند. اين نوشتار، درصدد پاسخ‌گويي به اين سوالات بوده است كه از منظر رهيافت سازه‌انگاري نقش «هويت» چه تاثيري در تكوين سياست خارجي كشورها دارد؟ منابع هويت‌ساز سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران كدم‌اند؟ و مولفه‌هاي هويتي و فرهنگي موثر بر سياست خارجي دو كشور ج.ا.ايران و فرانسه بر اساس رويكرد سازه‌انگاري كدم‌اند؟ و درنهايت به اين سوال پاسخ داده است كه چگونه مي‌توان از مولفه‌هاي فرهنگي مشترك در جهت بهبود روابط دو كشور بهره گرفت؟