تحليل اقتصادي توابع توليد براي كلزا و خردل در شرايط كم آبياري در منطقه سيستان

Economic Analysis of Production Functions for Canola and Mustard under Deficit Irrigation Conditions in Sistan

به منظور تخمين توابع توليد كلزا و خردل هندي تحت شرايط كم آبياري، آزمايشي به‌ صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در دو سال زراعي 1392 و 1393 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي زهك واقع در استان سيستان و بلوچستان اجرا گرديد. رژيم آبياري در سه سطح (آبياري پس از50%، 70% و 90 درصد تخليه رطوبت قابل استفاده گياه در خاك)، ميزان پتاسيم در سه سطح كاربرد (صفر، 150 و 250 كيلوگرم سولفات پتاسيم در هكتار) بر دو گونه از جنس براسيكا شامل كلزا (هيبريد هايولا 401) و خردل (رقم بومي از هند)، فاكتورهاي آزمايش بودند. در اين پژوهش اثرات كم آبياري بر توابع توليد، هزينه، سود و درآمد دو گياه كلزا و خردل هندي مورد بررسي قرار گرفت. چهار نوع تابع توليد شامل درجه دوم، ترانسلوگ، ليونتيف و كاب داگلاس مورد بررسي قرار گرفتند و با استفاده از آزمون ها و معيارهاي اقتصاد سنجي بهترين فرم تابع مشخص شد. بهترين شكل تابع از نظر مناسبي برازش در محصول كلزا و خردل تابع درجه دوم تشخيص داده شد. نتايج تحليل اقتصادي مطالعه نشان داد كه تيمار هاي 70 درصد تخليه رطوبتي خاك و 90 درصد تخليه رطوبت خاك به همراه كاربرد 250 كيلوگرم كود سولفات پتاسيم به ترتيب داراي بالاترين سود به ازاي آب مصرفي و نسبت منفعت به هزينه مي باشند. لذا به عنوان تيمارهاي برتر در محصول كلزا و خردل معرفي شدند.

In order to estimate the production function of canola and Indian mustard under low irrigation, a factorial experiment was conducted based on completely random blocks in three replications during two growing seasons, 2013 and 2014, in the Agriculture and Natural Resources Research Station of Zahak, Sistan and Baluchistan province , Iran. The tested factors were the irrigation regime at three levels (irrigation after 50%, 70%, and 90% of soil moisture depletion by the plant, SWD); potassium rate at three levels of application (0, 150, and 250 kg potassium sulfate/ha), and their interaction effect on two species of the Brassica genus including oilseed rape (Hyola hybrid 401) and mustard (the native cultivar of India). In this paper, the effects of low irrigation on production functions, costs, profits, and revenue of both Hindi Rape and mustard were investigated. Four tyip types of production function were considered including Quadratic, Traonlog, Cobb-Douglas and Leontieof. And by using econometric tests, the best form of function in terms of its processing fitness in rape and mustard was identified as the quadratic function. The economic analysis results showed that 70% SWD treatment and 90% SWD with application of 250 kg potassium sulfate fertilizer, respectively, had the highest profit in terms of the consumed water and the benefit to cost ratio, so, they were introduced as the superior treatments in production of canola and mustard.