معيارهاي تعامل در فرايند جستجوي اطلاعات مبتني بر وظايف كاري (نقش پيچيدگي عيني و نوع محصول)

طراحي نظام هاي تعاملي بازيابي اطلاعات و نيز نظام هاي شخصي سازي شده كه با ويژگي هاي انساني و محيط جست وجوي اطلاعات هماهنگ باشند، با شناسايي و درك تعامل انسان و اطلاعات ميسر است. مطالعه هر يك از ابعاد تعامل نيازمند شناخت بافتي است كه در آن چنين تعاملي رخ مي دهد. از جمله عوامل اساسي بافت، وظيفه كاري كاربران است كه محرك جست وجوي اطلاعات شخص تلقي مي شود. وظايف كاري، به عنوان وظايف مرتبط با كار، حرفه و شغل تعريف شده است. در اين راستا پژوهش حاضر به بررسي ميزان استفاده دانشجويان از معيارهاي تعامل با اطلاعات در فرايند جست وجوي اطلاعات براي وظايف كاري گوناگون مي پردازد.اين پژوهش از نظر هدف، كاربردي و از نظر نوع پژوهش، جزو پژوهش­هاي كيفي با مطالعه­اي اكتشافي است. جامعه اين پژوهش را دانشجويان كارشناسي ارشد حوزه علوم انساني و اجتماعي دانشگاه فردوسي ورودي سال 92-1391 تشكيل مي دهند. از طريق سه مرحله نمونه گيري (تصادفي طبقه اي، نمونه گيري هدفمند و داوطلبانه)، تعداد 30 نفر آزمودني انتخاب و هركدام طي جلسات جست وجوي انفرادي به انجام 6 وظيفه كاري متفاوت از نظر سطح پيچيدگي عيني (بالا، متوسط، پايين) و محصول (ذهني و تصميم گيري) پرداختند. داده ها از طريق تحليل محتواي گزارش هاي بلندانديشي كاربران استخراج و تحليل شدند. روايي ابزارها توسط اعضاي هيئت علمي گروه علم اطلاعات و دانش شناسي دانشگاه فردوسي تاييد شد. همچنين، ضريب 78/0 آلفاي «كريپندورف» مبني بر توافق بين رمزگذار نشان دهنده قابليت اطمينان تحليل محتواست.يافته ها نشان داد كه افزون بر معيار موضوع، معيارهاي دسترسي به اطلاعات، رتبه بندي نتايج جست وجو، دانش حوزه­اي كاربر، چيدمان اطلاعات، نوع منبع اطلاعاتي و مانند آن بر تعامل كاربران با اطلاعات تاثيرگذار است و ميزان اهميت معيارهاي تعامل در كاربران بسته به سطح پيچيدگي عيني و نوع محصول وظيفه كاري متفاوت مي باشد. نتايج حاكي از آن است كه ميزان توجه كاربران به معيارهاي تعامل با اطلاعات در حين جست وجوي اطلاعات براي وظايف كاري متفاوت (از لحاظ سطح پيچيدگي و نوع محصول) تغيير مي كند. بنابراين، لازم است به منظور طراحي نظام هاي اطلاعاتي تعاملي و شخصي­سازي شده، ويژگي هاي وظايف كاري كاربران مورد توجه قرار گيرد.