مخاطب‌شناسي و تاريخ‌گذاري آيه 91 سوره انعام

Audience-Study and Dating the Āya 91 of Sūrat al-An‘ām

مخاطب‌شناسي و تاريخ‌گذاري آيه 91 انعام يكي از اختلافات تفسيري مسلمانان از قرون ابتدايي تاكنون بوده كه همواره مناقشاتي را ذيل اين آيه برانگيخته ‌است. برخي برخلاف قراين صريح اين آيه‌ عتاب‌آميز، مخاطب آن را مشركان پنداشته و در اثبات دعاوي خود، به عدم تعامل پيامبر با اهل كتاب در مكه استناد ورزيدهاند. در حالي كه برخي ديگر با عنايت به قراين متني آيه، مخاطب آن را يهوديان دانسته‌اند، ليكن با تكيه بر پيش‌فرض مذكور، نزول اين آيه را در مدينه تصور كردهاند. گروه سوم نيز مخاطب آن را يهوديان و نزول آيه را همزمان با ديگر فقرات سوره، در مكه دانستهاند؛ اما در جمع ميان اين پيش‌فرض تاريخي و چگونگي عتاب يهوديان در مكه به تكلّف افتادهاند. اين نوشتار پس از بررسي ديدگاهها، مخاطب بودن يهوديان ذيل اين آيه را پذيرفته و سپس در پرتو ساير آيات مكي، به ادعاي عدم ارتباط پيامبر با اهل كتاب در اين برهه پرداخته و ضمن ردّ آن، مكي بودن اين آيه و امكان عتاب يهوديان در اين دوران را اثبات نموده ‌است.