تاثير درآمدهاي نفتي بر رشد اقتصادي در ايران با تاكيد بر تغيير كيفيت نهادي

Impact of Oil Revenues on Economic Growth in Iran with Emphasis on Variations in Institutional Quality

كشورهای صاحب منابع نفتی از جمله ایران ثروت هنگفتی را از صادرات نفت در چند دهه اخیر به دست آورده­اند كه این ثروت به واسطه رسم و قانون در اختیار دولت قرارگرفته است. این درآمد در بیشتر حكومت­های صاحب منابع نفتی، در كنار تأثیر مستقیم بر رشد اقتصادی، دامنه اقتدار دولت­ در عرصه­های سیاسی و اجتماعی را تغییرداده و با كاهش كیفیت نهادی و به عبارتی افزایش خطر سیاسی در این حوزه­ها، به‌صورت غیرمستقیم نیز بر رشد اقتصادی تأثیر داشته­است. با توجه به این نكته، در این پژوهش با استفاده از یك الگوی معادلات همزمان برای اقتصاد ایران، از یك سوی تأثیر درآمد حاصل از صادرات منابع نفتی بر كیفیت نهادی را مورد آزمون قرار داده و از سوی دیگر، تأثیر شاخص­های كیفیت نهادی بر رشد اقتصادی را مطالعه كرده‌ایم. نتایج برآورد ضرایب الگو نشان می­دهد كه در دوره 1363-1391، از نفت به عنوان ابزار اعمال حاكمیت سیاسی در ایران استفاده شده است. به بیان دیگر، افزایش درآمدهای نفتی در ایران با كاهش كیفیت نهادی و افزایش خطر سیاسی به صورت غیرمستقیم تأثیر منفی بر رشد اقتصادی داشته­­است.

Oil-rich countries, including Iran, have acquired enormous windfalls from oil exports during last decades. These earnings have affected economic growth of the oil-endowed countries both directly and indirectly through changing governments’ intervention/influence in social and political fields and reducing institutional quality and increasing political risks. In this paper, using a simultaneous equations model for Iran’s economy, we study the impact of oil revenue on institutional quality, on the one hand, and the impact of institutional indexes on economic growth, on the other hand. The results indicate that oil has been used as a tool for political governance in Iran over the period 1984-2012. In other words, the increase in oil revenues through reducing institutional quality and increasing political risks has lowered the economic growth.