گزينش مهم ترين صفات موثر بر عملكرد آفتابگردان در دو شرايط آبياري نرمال و تنش در منطقه بيرجند

به منظور بررسي عملكرد و اجزاي آن و تعيين مهم ترين صفات موثر بر عملكرد، هفت ژنوتيپ آفتابگردان تحت دو شرايط آبياري نرمال و تنش در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي هركدام با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه بيرجند در سال زراعي 90-1389 كشت شدند. تيمارهاي آزمايش عبارت از دو سطح نرمال و تنش بودند. صفات مورداندازه گيري عبارت از عملكرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق، قطر طبق، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، تعداد برگ، قطر بالا و پايين ساقه، طول دمبرگ، فاصله طبق تا زمين و فاصله بلندترين نقطه ساقه از زمين بودند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس ساده نشان داد كه صفات فاصله طبق تا زمين، قطر پايين ساقه، تعداد برگ، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملكرد دانه در هردو شرايط اختلاف معني داري را در بين ارقام موردمطالعه داشتند. تجزيه واريانس مركب نشان داد كه ژنوتيپ هاي موردنظر ازلحاظ كليه صفات به استثناي طول برگ تفاوت معني داري را باهم در هر دو محيط دارند و اثرات تنش بر روي صفات عملكرد، وزن هزار دانه و قطر طبق معني داراست.در شرايط نرمال همبستگي عملكرد با صفات تعداد دانه در طبق، فاصله بالاترين نقطه ساقه از زمين، طول و عرض برگ، طول دمبرگ، قطر بالا و پايين ساقه، وزن هزار دانه و قطر طبق و در شرايط تنش همبستگي عملكرد تنها با تعداد دانه در طبق معني دار شد. نتايج رگرسيون چندگانه نشان داد كه تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، قطر طبق و طول دمبرگ تاثيرگذارترين صفات بر عملكرد در دو شرايط هستند. تجزيه عليت تعداد دانه در طبق را موثرترين صفت در عملكرد دانه نشان داد. تجزيه به عامل ها باعث شناسايي 3 عامل (توجيه 37/79 درصد از تغييرات كل داده ها) در شرايط نرمال و 5 عامل(توجيه 88/86درصد از تغييرات كل داده ها) در شرايط تنش گرديد. تجزيه خوشه اي ارقام را به ترتيب در دو و سه دسته در شرايط نرمال و تنش دسته تقسيم بندي نمود.