بررسي تنوع ژنوتيپ هاي تست كراس چغندرقند براي صفات گياهچه اي و مزرعه اي در شرايط تنش خشكي

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي و ارزيابي ژنوتيپ هاي چغندرقند ازنظر تحمل به تنش خشكي، پژوهشي در دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي تبريز به صورت آزمايشگاهي و در مزرعه مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان خراسان رضوي در سال 1386 انجام گرفت. در بخش آزمايشگاهي از آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار استفاده شد كه دو فاكتور موردمطالعه عبارت از 49 ژنوتيپ (44 هيبريد تست كراس و 5 شاهد) و 5 سطح تنش خشكي (صفر، 5/2-، 5- ، 5/7- ، 10- بار) بودند. پژوهش مزرعه اي بر پايه طرح لاتيس مربع (7×7) با سه تكرار انجام يافت. نتايج حاصل از تجزيه واريانس آزمايشگاهي و مزرعه اي نشان داد كه درصد جوانه زني، طول ساقه چه و ريشه چه، وزن تر ساقه چه و ريشه چه، وزن خشك ساقه چه و ريشه چه در بين ژنوتيپ هاي چغندرقند و سطوح مختلف خشكي تفاوت معني دار داشتند. ژنوتيپ هاي متحمل به خشكي در شرايط آزمايشگاه (ژنوتيپ هاي شماره 1، 10، 22، 23، 32، 41 و 49) با ميانگين صفات درصد جوانه زني، وزن خشك ساقه چه و وزن خشك ريشه چه به ترتيب با 29/43 درصد، 22/4 ميكروگرم و 75/2 ميكروگرم نسبت به ساير گروه ها برتري داشتند. در مورد صفات مزرعه اي گروه متحمل به تنش خشكي (ژنوتيپ هاي 11، 19، 21، 15 و 43) با ميانگين صفت عملكرد قند سفيد 18/10 تن در هكتار نسبت به گروه حساس با 84/5 تن در هكتار عملكرد قند سفيد برتري داشت. طبق كلاستربندي بر اساس صفات موردمطالعه در پژوهش آزمايشگاهي، ژنوتيپ هاي چغندرقند در پنج گروه قرار مي گيرند و در پژوهش مزرعه اي ژنوتيپ هاي چغندرقند به چهار گروه تقسيم شدند. اين موضوع بيانگر تنوع ژنتيكي براي تحمل به خشكي در ژنوتيپ هاي موردبررسي است. صفات درصد جوانه زني و وزن خشك ريشه چه در شرايط تنش مي توانند به عنوان صفاتي موثر در انتخاب ژنوتيپ هاي متحمل به خشكي در مزرعه موردتوجه قرار گيرند.