بازخواني ديدگاه رجال شناسان متقدم و متاخر درباره مفضل بن عمر جعفي

مفضل بن عمر جعفي از راويان معاصر با امام صادق (ع) و امام كاظم (ع) است كه «كتاب التوحيد» مشهور به «توحيد مفضل» از مهمترين مروياتي است كه از طريق وي به امام صادق (ع) نسبت داده شده است. آنچه اهميت كاوش درباره اين راوي را برجسته نموده، اختلاف ديدگاه رجال­شناسان پيرامون درجه وثاقت وي مي­باشد كه موجب ترديد در پذيرش روايات وي شده است. برخي از رجال­شناسان متقدم، وي را تضعيف كرده و رواياتش را قابل اعتماد ندانسته­اند؛ در مقابل، گروهي از رجال­شناسان متاخر با تكيه بر برخي قراين وي را توثيق نموده­اند. واكاوي مستندات موجود درباره مفضل بن عمر ما را به اين نتيجه رهنمون مي­سازد كه حتي اگر مذمت­هاي قاطعانه رجال­شناسان متقدم درباره وي را ناديده انگاشته و وي را به طور كامل خطابي ندانيم، اين احتمال بسيار قوي خواهد بود كه وي در دوراني از امامت امام صادق (ع) داراي گرايش­هاي خطابي بوده است. همچنين با تامل در مهمترين روايات منقول از مفضل بن عمر، اين موضوع به اثبات مي­رسد كه احاديث وي از دخل و تصرف غاليان مصون نمانده است و آنان افكار خود را در مجموعه هاي حديثي منقول از طريق وي وارد نموده­اند.