تحليل روابط عوامل مكاني و روزهاي برفي در ايران

Relationships between spatial factors and snowy days in Iran

در بسياري از كشورهاي جهان براي طبقه‌بندي‌هاي اقليمي از روش‌هاي متعدد و مختلفي استفاده مي‌شود اما در ايران تعداد معيارهاي مورد استفاده‌اندك است و در نتيجه مي‌توان گفت در بحث بارندگي كشور به بارش‌هاي جامد از جمله بارش برف توجه كمتري شده است. در تحقيق حاضر فراواني روزهاي داراي پديده برف براي 50 ايستگاه سينوپتيك در ايران طي سال‌هاي 1970 تا 2000 ميلادي با استفاده از سه روش نموداري، آماري و پهنه‌بندي مورد مطالعه قرار گرفته است. نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد ايستگاه زنجان داراي بيشترين فراواني روزهاي برفي و ايستگاه‌هايي مانند جاسك و چابهار فاقد روزهاي برفي مي‌باشند. ميانگين كل تعداد روزهاي برفي براي دوره مورد مطالعه  بين 8 تا9 روز مي‌باشد. همين طور روند روزهاي برفي در دوره مورد مطالعه افزايشي بوده كه اين افزايش از  سال 1980  تا 1993 بيشتر مشهود است و بعد از آن مجدداً كاهش مي‌يابد، سال 1992 با داشتن ميانگين بين 15 تا 16روز  برفي و سال 1973 با داشتن ميانگين بين 2 تا 3 روز برفي به ترتيب بيشترين و كمترين روزهاي برفي را در طي دوره به خود اختصاص دادند. در ايستگاه‌هاي ساحلي به دليل پديده تاخير گرمايي بهمن ماه داراي بيشترين شمار روزهاي برفي و در ايستگاه‌هاي دور از ساحل دي ماه داراي بيشترين شمار روزهاي برفي مي‌باشد. با توجه به محاسبات رگرسيوني چند متغيره  مشخص شد رابطه بين عرض جغرافيايي و ارتفاع با شمار روزهاي برفي مستقيم و معنادار و رابطه بين ضريب تغييرات و عرض جغرافيايي معكوس و معنادار مي‌باشد. با استفاده از نرم افزار surfer پهنه‌بندي ديدباني و محاسبه شده تعداد روزهاي برفي ايران در محدوده زماني مورد نظر بر حسب متغيرهاي طول و عرض جغرافيايي و شمار روزهاي برفي نشان مي دهد كه هماهنگي مناسبي بين الگوي پهنه‌بندي محاسبه شده با پهنه‌بندي ديدباني شده وجود دارد و اين هماهنگي معادلات رگرسيوني را تاييد مي‌كند. با استفاده از الگوي پهنه‌بندي فراواني روزهاي برفي، بيشتر ين فراواني در ناحيه شمال‌غرب كشور ديده مي‌شود.

Many countries around the world use many various methods of climatic classification and zoning, but a few standards are being used in Iran therefore it can be said that solid precipitations including snowfall have been paid too little attention in discussing the nation ‘s precipitation. Thus, in the present research, the frequency of days having the snowfall phenomenon was studied for 50 Iranian synoptic stations using 3 graphic, statistical and surfacing methods during the 19702000 period. The results of the present research indicate Zanjan station has the most frequent snowy days while such stations as Jask and Chabahar lack snowy days in the study period, total average of snowy days is between 8 and 9 also the trend of snowy days was increasing during the period, which was more visible from 1980 to 1993. After which it was decreasing again. During this period, the year of 1992 with an average of 1516 snowy days. And year of 1973 with an average of 23 snowy days had the most and the fewest snowy days, respectively. Due to the phenomenon of thermal delay, the month of Bahman had the largest number of snowy days for coastal station while this was the case in month of day for off coastal stations. Given multivariate regression calculations, it was found that the relationship between altitude and latitude with the number of snowy days is a significant, direct one while it is significant and inverse between alteration coefficients and latitude. surfacing pattern of observed and calculated snowy days in Iran was displayed by using surfer software ,in which variables of longitude, latitude ,and number of snowy days were employed, which confirmed compatibility between the calculated and observed surfacing pattern of regression equations. On the basis of surfacing pattern of snowy day’s frequencies, maximum frequency is observed in northwestern part of our country.