الگوهاي جوي بزرگ مقياس و همديدي برف‌هاي سنگين استان گيلان

The Large and Synoptic Scales of Atmospheric Patterns of Heavy Snow in Gilan Province

ريزش برف سنگين كه پديده‌اي حدي محسوب مي‌شود در استان گيلان موجب خسارات سنگين اقتصادي شده و زندگي عادي مردم را مختل مي‌نمايد. به منظور يافتن ساختار بزرگ مقياس و همديدي اين پديده، تاريخ هاي ريزش برف سنگين در بازه ي زماني 1964 تا 2014 استخراج شد. سپس الگوي فشار متوسط سطح زمين و ارتفاع ژئوپتانسيلي در ترازهاي 10 و 500 هكتوپاسكال و بي هنجاري آن ها نسبت به سال هاي 1981 تا 2010 بررسي شدند. در اين مطالعه از داده هاي ايستگاه هواشناسي سينوپتيكي رشت و داده هاي بازتحليل مركز ملي پيش‌بيني محيط زيست مركز ملي پژوهش‌هاي جوي (NCEP/NCAR) استفاده شد. نتايج نشان داد كه شدت وقوع اين پديده در سال هاي اخير افزايش يافته است. گرچه در تمامي سال ها گرمايش ناگهاني پوش سپهر و تضعيف تاوه ي قطبي رخ نداده است، اما در تمامي آن ها الگوي بندالي در سطح 500 هكتوپاسكال به ويژه از نوع زوجي به چشم مي خورد. الگوي فشار سطح زمين نشان دهنده ي گسترش زبانه هاي پرفشار سيبري يا بالكان و در برخي موارد تركيب اين دو پرفشار است كه با قرار گرفتن بر روي درياي خزر موجب بروز ناپايداري و انتقال رطوبت به سمت سواحل شمالي ايران شده اند.

The heavy snow that occurred in the February of 2014 in Gilan province was an extreme individual phenomena that caused high economic losses and disrupted the daily life of people who were living there. In order to find large and synoptic scale structures of this phenomena, first the dates of heavy snow have been extracted in Gilan in the period of 19642014, using data produced by Rasht synoptic meteorological station and also reanalysis data from National Centers for Environmental Prediction/National Center for Atmospheric Research (NCEP/NCAR).  This climatological research has been conducted thorough two steps. First, averaged values of meteorological parameters have been computed during 19812010 years. Then the calculated anomalies have been analyzed. For this aim, two meteorological parameters including mean sea level pressure and geopotential heights at 10 and 500 hpa levels have been considered.   The results show that in recent years heavy snowfall  over Gilan province has been intensified. Although there was not sudden stratospheric warming and weakness of polar vortex in the mentioned years. However,  a blocking pattern in 500 hpa, especially with coupled type, have been detected for all of distinguished phenomena. In addition, sea level pressure patterns show a development of  Siberian or Balkan high pressure.  Also in some cases the combination of these two high pressures, has been extended to the Caspian Sea region and has caused instability and humidity transfer to the Northern coast of Iran.