بررسي تحمل واريته‌هاي لوبيا قرمز در تراكم‌هاي مختلف در رقابت با علف‌هاي هرز

Investigation of Red Bean Varieties Tolerance in Various Densities to Weed Competition

به منظور ارزيابي قدرت رقابت ارقام مختلف لوبيا قرمز با علف‌هاي هرز در الگوهاي مختلف كاشت، تحقيقي از سال 86-1385 در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي زنجان در يك آزمايش فاكتوريل اسپليت‌پلات سه عاملي، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار به مدت دو سال اجرا شد. عامل اصلي شامل حضور و عدم حضور علف‌هاي هرز، عامل فرعي شامل ارقام لوبيا قرمز (صياد، درخشان، محلي زنجان)، فواصل رديف كاشت (20 و 30 سانتي‌متر) و تراكم كاشت ( 20، 30، 40 و50 بوته در مترمربع) به صورت فاكتوريل بود. از شاخص‌هاي غير پارامتري تحمل براي اندازه‌گيري قدرت رقابت ژنوتيپ‌ها استفاده شد. اثر عامل اصلي در تمام صفات به جز وزن صد دانه و ارتفاع بوته، در سطح احتمال يك درصد معني‌دار شد. اثر رقم براي صفت زيست‌توده مرحله دوم در سطح احتمال پنج درصد و براي بقيه صفات در سطح احتمال يك درصد معني‌دار گرديد. رقم محلي بيشترين عملكرد ( 35/1626 كيلوگرم در هكتار) و تعداد دانه در غلاف (51/8) را داشت. اثر تراكم بوته در صفات زيست‌توده مرحله اول و دوم و تعداد غلاف در بوته در سطح احتمال يك درصد معني‌دار گرديد. بيشترين تعداد غلاف در بوته (8408/7) در تراكم 20 و كمترين مقدار (08/6) در تراكم 50 بوته در مترمربع بود. رقم محلي در فاصله 30 سانتي‌متري با تراكم‌هاي 30 و 40 بوته لوبيا در مترمربع و در فاصله 20 سانتي‌متري با تراكم 40 بوته در مترمربع، بيشترين تحمل به حضور علف‌هاي هرز را داشت.

To evaluate the competitive ability of red bean cultivars with weeds in different planting patterns, this research was conducted in Agriculture and Natural Resources Research Center of Zanjan. It was performed as a Split Factorial based on Completely Randomized Block Design in three replicates for two years. Main plot included two levels with and without presence of weeds. Subplots included red bean cultivars (Sayyad, Derakhshan and local cultivar of Zanjan), Planting row distance (20 and 30 cm) and plant densities (20, 30, 40 and 50 plants per square meter). To measure the competitive ability of genotypes, different tolerant of nonparametric indices were used. Based on the results effects the main factors were significant at 1% probability level for all traits, except 100 grain weight and plant height. Cultivar effects on biomass yield and other recorded traits in the 50% flowering stage were significant at 5% and 1% probability levels respectively. Effect of planting density on biomass and number pods were significant (P1% ) in the fourleaf  and 50% flowering stages. The highest (7.8) and lowest(6.08) number of pods were obtained with 20 and 50 plant densities respectively. In this research, local cultivar showed the highest tolerance to weeds with 30 and 40 plants per m2. The cultivar also showed the same result when 40 plants per m2 and 20 row spacing were used.