اثر چراي دام و تاج‌پوشش بوته‌هاي مرتعي بر همزيستي بين ميكوريزا و Bromus kopetdaghensis

Effects of livestock grazing and canopy of rangeland shrubs on the symbiosis between mycorrhiza and Bromus kopetdaghensis

چراي شديد دام ممكن است بر رشد گياه و بقاي آن آسيب برساند. در مقابل بوته هاي مرتعي و قارچ هاي ميكوريزا ممكن است رطوبت و مواد غذايي خاك را براي گياهان همزيست خود فراهم كنند. در اين پژوهش اثر همزمان چرا و تاج پوشش بوته ها بر روابط همزيستي بين ميكوريزا و گياه گندمي چند ساله Bromus kopetdaghensis در مراتع بهاركيش قوچان در تابستان 1392 بررسي شد. نمونه هاي گياه و خاك (40 تكرار) از زيراشكوب دو گونه بوته اي گون Astragalus mesedensis و كلاه ميرحسن Acantholimon erinaceum و فضاي باز مجاور آن ها در سايت چرا و قرق برداشت شد. اثر قطع اندام هوايي بر ميزان آلودگي در شرايط گلخانه نيز بررسي شد. براي رنگ آميزي ريشه ها و بررسي در صد آلودگي به ترتيب از روش Phillips Hayman و Glovannetti Moss براي شمارش اسپور در محيط ريشه گياهان از روش شيب ساكارز استفاده شد. ميزان آلودگي و تعداد اسپور به طور معني داري تحت شرايط چراي دام در مرتع 35 درصد و قطع دستي گياهان 27 درصد كاهش يافت. تاج پوشش بوته هاي مرتعي در سايت چراي شديد اثري بر ميزان آلودگي و تعداد اسپور نداشتند، در حالي كه در سايت قرق بوته هاي مرتعي سبب كاهش معني دار آلودگي به ميزان 24 درصد و افزايش معني دار تعداد اسپور به ميزان 25 درصد شدند. چراي شديد دام اثر منفي بر ميزان همزيستي دارد، در حالي كه اثر تاج پوشش بوته ها پيچيده تر بوده و به شدت چرا و نوع گونه بوته اي بستگي دارد به طوري كه در اين پژوهش گياه گون نسبت به كلاه ميرحسن همزيستي بيشتري با ميكوريزا داشت.

Plant growth and reproduction can be reduced by severe livestock grazing pressure. In contrast, rangeland shrubs and mycorrhiza fungi may both provide soil moisture and nutrients for their coexisting plants. We tested the simultaneous effects of grazing and shrub canopies on the coexistent relationship between mycorrhiza and Bromus kopetdaghensis, in Baharkish rangelands, Quchan, Iran, during summer 2013. Plant and 40 soil samples were collected from understory of two shrubs (Astragalus mesedensis and Acantholimon erinaceum) and the adjacent open areas; in a grazing and/or an enclosure site. Furthermore, effects of shoot clipping were tested on the colonization rate under the glasshouse conditions. Root painting method was conducted based on Philips Heyman, colonization rate based on Glovannetti Mosse, and spore counting via the sucrose gradient method. Results indicated that colonization rate and spore numbers were significantly reduced both under the livestock grazing in the field (35%) and 27 % in the hand clipping treatments. Shrub canopies did not have any significant effect on the spore number and colonization rates under the high grazing pressure, whereas under the enclosure site, their colonization rate was reduced to 24% and their spores increased by 25%. In conclusions, high livestock grazing pressure has definite negative effects on the symbiosis, whereas the effects of shrub canopies are more complicated and varies depending on the grazing intensity and shrub species. This study found higher colonization rate with mycorrhiza for Astragalus spp compared to Acantholimon erinaceum.