بررسي عوامل مؤثر بر صادرات صنايع ايران با تأكيد بر متغير ساختار بازار (رهيافت داده‌هاي تابلويي پويا)

The Determinants of Iranian Manufacturing Exports with Emphasis on Market Structure (a Dynamic Panel Data Approach)

هدف اصلي اين مقاله بررسي تأثير متغيرهاي سهم بازار به عنوان يك متغير ساختاري، شدت هزينه‌هاي تحقيق و توسعه و شدت هزينه‌هاي تبليغات به عنوان متغيرهاي رفتاري بازار، نرخ واقعي ارز به عنوان متغير قيمتي و سودآوري به عنوان متغير عملكردي، بر صادرات زيربخش‌هاي صنعتي ايران، طي سال‌هاي 1379-1386 مي‌باشد. در مطالعات اقتصادي، علاوه بر عوامل كلان مؤثر بر صادرات غير‌نفتي و به خصوص صادرات صنعتي، عوامل خردي نيز بر آن اثرگذار هستند كه در مطالعات انجام شده در ايران كمتر به آن‌ها پرداخته شده است. براي اين منظور از آمار و اطلاعات مربوط به كارگاه‌هاي صنعتي با ده نفر كاركن و بالاتر كشور، براي 23 كد دو رقمي بخش صنعت ايران استفاده شده و مدل تحقيق با استفاده از رهيافت داده‌هاي تابلويي پويا و تخمين‌زننده گشتاور تعميم‌يافته برآورد شده است. نتايج اين مطالعه، دلالت بر اثر مستقيم سهم بازار، شدت هزينه‌هاي تحقيق و توسعه، شدت هزينه‌هاي تبليغات، سودآوري و نرخ واقعي ارز بر صادرات در زير بخش‌هاي صنعت ايران داشته و تأثيرگذاري سهم بازار بر صادرات زيربخش‌هاي صنعتي، در مقايسه با ساير متغيرهاي توضيحي مدل، بيشتر مي‌باشد. لذا بر اين اساس، ساختار بازار از مهم‌ترين متغيرهاي اثرگذار بر صادرات بخش صنعت ايران محسوب مي‌شود. همچنين با توجه به تأثير مستقيم اثر هزينه‌هاي تحقيق و توسعه بر صادرات، افزايش سرمايه‌گذاري در امر تحقيقات و پژوهش‌هاي صنعتي از سوي مديران و سياست‌گذاران بخش صنعت ايران، مي‌تواند زمينه‌هاي ارتقاي صادرات غير‌نفتي و به خصوص صادرات محصولات صنعتي در ايران را فراهم نمايد.

The main objective of this paper is to examine the impact of market share as a structural variable, advertising and RD expenditures as behavioral variables, real exchange rate and profitability on the Iranian manufacturing exports as a performance variable. For this purpose, the data for Iranian manufacturing firms has been extracted from the Statistical Center of Iran over the period of 2000-2007. Moreover, the empirical model of this study has been estimated by the Dynamic Panel Data approach (GMM Estimator). The empirical results indicate that the market share, advertising and RD intensity, real exchange rate and profitability have positive and significant effects on the Iranian industry exports and the impact of market share is more than other explanatory variables. Therefore, the market structure is one of the main determinants of Iranian manufacturing exports. Also, due to the direct impact of R D spending effect on exports, we can say that if managers and policy makers increase the research and development activity in Iranian industry sector can promote non-oil exports, especially exports of industrial products in Iran.