افزايش مقاومت به سرما در گياهچه‌هاي خيار با كاربرد برخي از مواد تنظيم كننده رشد گياهي

Increasing Chilling Resistance of Cucumber Seedlings by Some Plant Growth Regulators

گياهان بومي مناطق گرمسيري مانند كدوئيان نسبت به سرما حساس بوده و از آن آسيب مي بينند. در اين مطالعه اثر پنج ماده تنظيم كننده رشد گياهي بر بهبود مقاومت به تنش سرمازدگي گياهچه هاي خيار رقم سوپر دامينوس بررسي شد. آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با هفت تيمار شامل شاهد، كاربرد بذري و برگي كاتكين و اسيد اگزاليك و نيز كاربرد برگي متيل جاسمونات، متيل ساليسيلات و اسيد ساليسيليك، در سه تكرار به اجرا در آمد. پس از انجام تيمارها گياهچه ها به‌مدت 7 روز در معرض تنش سرما (روزانه 5 ساعت در دماي 3 درجه سانتي گراد) قرار گرفتند. 72 ساعت پس از اتمام تنش سرما، برخي از پارامترهاي مورفولوژيكي و فيزيولوژيكي اندازه گيري شد. نتايج حاصل از تجزيه آماري داده ها نشان داد كه كاربرد كاتكين، اسيد اگزاليك و اسيد ساليسيليك سبب بهبود پارامتر هاي رشدي و افزايش مقاومت به دماي پايين در گياهچه ها شده كه به‌وسيله شاخص هاي نشت يوني، ميزان پرولين و مالون دي‌آلدهيد نشان داده شد. اين مواد سبب كاهش صدمه سرمازدگي گياهچه ها به‌وسيله افزايش محتواي كلروفيل و پرولين و جلوگيري از افزايش نشت يوني و محتواي مالون دي‌آلدهيد شدند. كاربرد بذري كاتكين و اسيد اگزاليك نسبت به كاربرد برگي در تحريك مقاومت به تنش سرمايي گياهچه ها مؤثر تر بودند. بر اساس نتايج حاصل از اين آزمايش مي توان نتيجه گرفت كه كاربرد كاتكين، اسيد اگزاليك و اسيد ساليسيليك مي تواند به‌طور مؤثري سبب حفاظت گياهچه هاي خيار در مقابل سرمازدگي در مراحل اوليه رشد شود.

Plants with tropical origin including those of the Cucurbitaceae family are generally sensitive to chilling stress and harmed by low temperatures. In this study, we evaluated five plant growth regulators and compared the effectiveness of each substance in improving chilling stress tolerance of cucumber (Cucumis sativus L., cv. Super dominos) seedlings. The experiment was conducted as a randomized complete block design with seven treatments including: control, seed and foliar application of Catechin and oxalic acid and foliar application of Metyl jasmonate, Metyl salicylat and salicylic acid with. After treatments, the seedlings were subjected to chilling 5h/day at 3oC for 7 days. 72 hours after chilling, all plants were evaluated with some chilling resistance indices and growth parameters. Results showed that application of Catechin, Oxalic acid and salicylic acid improved growth parameters and increased tolerance to low temperature of the seedlings as indicated by electrolyte leakage, proline and malondialdehyde content. These substances ameliorated the by chilling stressinduced injury via enhancing chlorophyll and proline content and subsequently decreases in leaf electrolyte leakage and malondialdehyde content. Catechin and oxalic acid were more effective in increasing chilling tolerance of cucumber seedlings, when applied with seed soaking method than with foliar spray. In general, it may be concluded that Catechin, oxalic acid and salicylic acid could be used effectively to protect cucumber seedling from damaging effect of chilling stress at the early stages of growth.