بررسي واكنش ارقام تجاري زيتون (Olea europaea L.) به تنش سرما با استفاده از روش نشت يوني و اندازه‌گيري كربوهيدرات محلول كل

Responses of Commercial Olive Cultivars (Olea europaea L.) to Cold Stress Using Electrolyte Leakage Method and Measuring Total Soluble Carbohydrate

شناسايي و مطالعه ارقام متحمل و حساس به تنش سرما درگياهان زراعي و باغي لازم و ضروري است. در اين راستا پژوهش حاضر با استفاده از روش نشت يوني و هم‌چنين اندازه گيري مقدار قندهاي محلول كل در بافت هاي برگ و پوست در دو سال متوالي در ده رقم تجاري زيتون شامل، زرد، ماري، فدك 187، فدك 587، فدك 86 ، فدك 77، آربكينا، ميشن، بليدي و كوراتينا انجام شد. به اين منظور شاخه‌هاي دوساله از درختان پنج ساله زيتون در فصل هاي تابستان و زمستان از يك باغ تجاري در شهرستان قم برداشت شدند و تحت تيمارهاي سرمايي صفر، 4 ‌، 8 ‌، 12 16 و 20 درجه سلسيوس به‌مدت 24 ساعت قرار گرفتند و سپس LT50 با استفاده از روش نشت يوني اندازه گيري شد. همراه با كاهش دما افزايش قابل ملاحظه اي (با كاهش LT50) در ميزان تحمل سرما در ارقام مورد مطالعه وجود داشت. تحمل سرما در بافت هاي برگ و پوست در زمستان بيشتر از تابستان بود و ميزان تحمل بافت پوست در هر دو فصل بيشتر از بافت برگ بود. هم‌چنين مقدار قند محلول كل در فصل زمستان در بافت هاي برگ و پوست بيشتر از تابستان بود و بافت پوست در تمام ارقام ميزان قند كل بيشتري از بافت برگ داشت. نتايج هم‌چنين نشان داد كه ارقام متحمل به سرما شامل زرد، آربكينا و فدك 587 (با آستانه تحمل به‌ترتيب C°-17/34 ،C °-17/5 و C°-17/99) در مقايسه با ارقام حساس، كوراتينا و ماري (با آستانه تحمل به‌ترتيب C°-7/18 و C°-9/13)، مقدار قند كل بيشتري در بافت هاي مورد مطالعه در فصل زمستان و تابستان داشتند. با اينكه مكانيزم دقيق واكنش تنش سرما در درخت زيتون شناسايي نشده ليكن مي توان از اين آزمايش نتيجه گرفت كه مقدار كربوهيدرات هاي محلول در ارتباط نزديك با ميزان مقاومت به تنش سرما در زيتون است.

Identification and characterization of tolerant and susceptible cultivars of crop plants to cold stress is important. In this regard, in present research electrolyte leakage and Total Soluble Sugar (TSS) contents in the leaf and bark tissues in ten olive cultivars, namely, Zard, Mari, Fadak871, Fadak875, Fadak86, Fadak77, Arbequina, Mission, Blady and Coratina were measured to assess their response to cold stress during two consecutive years. Two yearsold shoots from five yearold olive trees were collected in summer and winter from a commercial orchard in Qom, Central Iran and exposed to cold treatments of 0, 4, 8, 12, 16 and 20°C for 24 hours. Then LT50 was measured by electrolyte leakage. A considerable increase in coldhardiness was observed with decreasing temperature. Leaf and bark tissues exhibited more tolerance in winter than summer and bark tissue had more tolerance than leaf in both seasons. Also TSS contents in leaf and bark tissues were greater in winter than summer and in all studied cultivars bark tissue had greater TSS content than the leaf. Results showed that coldhardy cultivars, Zard, Arbequina and Fadak875 (with tolerance thresholds of 17.34°C, 17.5°C and 17.99°C, respectively) had greater TSS contents in tissues in summer and winter compared to susceptible cultivars, Coratina and Mari (with tolerance thresholds of 7.18°C and 9.13°C respectively). Although the precise mechanism in response to cold stress has not been characterized in olive tree, it can be concluded from this experiment, that the tissue TSS content is closely associated with resistance to cold stress in this tree species.