اثر محلول‌پاشي نيتروژن، روي و منگنز بر عملكرد، اجزاي عملكرد و كيفيت دانه نخود در دو فصل كاشت

Effects of Foliar Application of Nitrogen, Zinc and Manganese on Yield, Yield Components and Grain Quality of Chickpea in Two Growing Seasons

به‌منظور بررسي اثر محلول پاشي نيتروژن، روي و منگنز بر عملكرد و اجزاي عملكرد نخود، دو آزمايش به‌صورت كاشت پائيزه و بهاره در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد در سال زراعي 89 - 1388 در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با پنج تيمار شامل محلول‌پاشي سولفات روي، سولفات منگنز، مخلوط سولفات روي و سولفات منگنز، نيتروژن و آب مقطر (شاهد) در سه تكرار انجام شد. بر اساس نتايج حاصل از تجزيه مركب داده‌ها اثر فصل كاشت بر ارتفاع بوته، وزن صد دانه، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك معني دار بود. تمام صفات مورد بررسي، به‌جز ارتفاع بوته، در كشت بهاره نسبت به پائيزه افزايش يافتند. اين افزايش براي عملكرد دانه بيش از 12 درصد بود. اثر محلول پاشي بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك، غلظت روي و درصد پروتئين نيز معني دار گرديد. با محلول پاشي نيتروژن ميزان عملكرد دانه، به‌دليل افزايش تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه، نسبت به شاهد 6/2 درصد افزايش يافت. اثر متقابل محلول پاشي در فصل كشت بر ارتفاع بوته و تعداد غلاف در بوته معني دار شد. محلول پاشي نيتروژن نسبت به تيمارهاي ديگر باعث افزايش معني دار اجزاي عملكرد، عملكرد دانه و درصد پروتئين دانه گرديد. محلول پاشي با سولفات روي نيز اگرچه ميزان روي موجود در دانه نخود را به‌طور معني داري افزايش داد؛ اما اثر معني‌داري بر عملكرد دانه نداشت. بنابراين، انجام محلول پاشي نيتروژن براي بهبود پروتئين و عملكرد دانه نخود در شرايط مشابه اين آزمايش پيشنهاد مي گردد.

To study the effects of foliar application of zinc, manganese and nitrogen on yield, yield components and grain quality of chickpea (Cicer arientinum L.) two experiments, one in autumn and the other in spring were conducted at Research Farm, Shahrekord University in 20092010 growing season each as a randomized complete block design with three replications. The treatments were foliar application of zinc sulfate, manganese sulfate zinc sulfate and manganese sulfate mixture, nitrogen and distilled water (as control). The results showed that planting season had a significant effect on plant height, 100seed weight and seed yield. All measured traits, except plant height, increased in winter compared to spring growing season. This increase was more than 12% for grain yield. Foliar application of nutrients significantly affected seed yield and seed yield components. Foliar application of nitrogen, presumably, through significant increase in number of pods per plant, number of seeds per plant and 100seed weight, increased the grain yield by 6.2% compared to control. Foliar application × planting season interactions were significant for plant height and number of pods per plant. Foliar application of nitrogen caused a significant increase in grain yield and protein content. Foliar application of zinc sulphate significantly increased Zn content of grains however it did not affect seed yield. In conclusion, foliar application of nitrogen could be suggested for increasing protein and grain yield in chickpea under similar conditions to that of the present study.