ارزيابي برخي صفات فيزيولوژيك و كيفي اكوتيپ هاي مختلف بزرك(usitatissimum L. Linum) در پاسخ به كودهاي شيميايي، آلي و زيستي نيتروژن

Evaluation of Some Physiological and Quantitative Traits in Different Ecotypes of Linseed (Linum usitatissimum L.) Under Chemical,Organic, and Biological Nitrogen Fertilizers

نيتروژن يكي از عناصر اصلي پرمصرف در كشت گياهان زراعي است. نظر به تأثير آن بر خصوصيات كمي و كيفي دانه روغني بزرك، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهركرد در سال ١٣٩١ انجام شد. پنج تيمار مختلف كودي شامل اوره، آزومين، نيتروكسين، سوپرنيتروپلاس و شاهد (بدون كود) و سه اكوتيپ مختلف بزرك ايراني، فرانسوي و كانادايي در اين آزمايش مورد بررسي قرار گرفت. صفات شاخص برداشت، درصد پروتئين و درصد روغن دانه مورد ارزيابي قرار گرفت. هم‌چنين روند تغييرات تجمعي سرعت رشد محصول و برازش داده‌هاي آن در مدل رگرسيون مورد بررسي قرار گرفت. تنها تفاوت شاخص برداشت در اكوتيپ‌ها معني‌دار شد. درحالي‌كه شاخص برداشت، درصد پروتئين و درصد روغن، پاسخ معني‌داري به تيمارهاي مختلف كودي نشان دادند. اثر متقابل بين اكوتيپ و تيمار كودي براي صفات شاخص برداشت و درصد روغن معني‌دار شد. مدل رگرسيوني غير خطي peak توصيف مناسب‌تري از روند تغييرات سرعت رشد محصول در اكوتيپ‌هاي مختلف و تيمارهاي كودي نسبت به ساير مدل‌هاي برازش شده داشت. با توجه به نتايج حاصل شده، بهنظر مي‌رسد كود بيولوژيكي سوپرنيتروپلاس، نيتروكسين و كود آلي آزومين مي‌تواند در كشاورزي پايدار به‌عنوان يك جايگزين مناسب براي كودهاي شيميايي در زراعت بزرك باشد.

Nitrogen is one of the major macronutrients in cropping systems. Considering the effect of nitrogen on the quantitative and qualitative characteristics of linseed, a field experiment was conducted as factorial arrangement in a randomized complete block design with three replications in the Research Station of Faculty of Agriculture, Shahrekord University in 2012. Five fertilizer treatments of urea, Azomin, Nitroxin, Super NitroPlus and control (without fertilizer) and three ecotypes of Iranian, Canadian and French linseed in this experiment were examined. Harvest index, seed protein and oil contents (%) were evaluated. Meanwhile, the trend of the cumulative crop growth rate (CGR) and fitted regression model was studied. Harvest index was significantly different between ecotypes. Harvest index, seed protein and oil contents showed significant responses to fertilizer treatments. The interaction between ecotypes and fertilizer treatments was significant for harvest index and seed oil content. Nonlinear regression model (peak) best fitted on the trend of crop growth rate (CGR) in different ecotypes and different fertilizer treatments. According to result, it seems biological fertilizer of Super NitroPlus, Nitroxin and organic fertilizer of Azomin are capable of being hired in sustainable agriculture as an alternative to chemical fertilizers in linseed cultivation.