بهينه‌سازي توصيه كود نيتروژن براي رقم جديد گلرنگ در دو منطقه آذربايجان‌شرقي

Optimization of Nitrogen Fertilizer Recommendation for a New Safflower Cultivar in Eastern Azerbaijan

به‌منظور بهينه‌سازي توصيه كود نيتروژن براي رقم جديد گلرنگ، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل با دو عامل و برپايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سال زراعي 92-1391 در دو منطقه تيكمه‌داش و شبستر آذربايجان‌شرقي با سه تكرار اجرا شد. عامل اول سطوح مختلف نيتروژن شامل 30، 60، 120 و 180 كيلوگرم بر هكتار از منبع اوره، و عامل دوم زمان‌هاي مصرف كود به‌صورت تقسيط شده شامل كاربرد تمام كود به‌صورت پايه و در زمان كاشت، كاربرد تمام كود در مرحله روزت، كاربرد يك سوم كود به‌صورت پايه، يك سوم در مرحله روزت و يك سوم در مرحله قبل گل‌دهي، كاربرد دو سوم كود در مرحله روزت و يك سوم در مرحله قبل گل‌دهي و كاربرد يك سوم در مرحله روزت و دو سوم در مرحله قبل گل‌دهي بودند. نتايج نشان داد كه دو منطقه از نظر صفات مورد بررسي تفاوت معني داري داشته به‌طوري‌كه منطقه تيكمه‌داش برتري خود را نسبت به منطقه شبستر نشان داد. به‌طوركلي افزايش در ميزان كود نيتروژن با افزايش در رشد رويشي و بهبود رشد گياه سبب افزايش در صفاتي نظير عملكرد و اجزاي عملكرد گلرنگ گرديد. ضمناً پارامترهائي نظير كارائي زراعي، كارائي مصرف، كارائي فيزيولوژيك و بازيافت ظاهري نيتروژن با افزايش مصرف نيتروژن افزايش نشان دادند. برهمكنش مقدار و زمان مصرف كود نيز بر صفاتي نظير ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق، عملكرد دانه و عملكرد روغن معني‌دار گشت. به‌طوركلي كشت گلرنگ با استفاده از 180 كيلوگرم بر هكتار نيتروژن به‌صورت تقسيط‌شده در مراحل روزت و قبل از گل‌دهي در منطقه تيكمه‌داش منجر به حصول عملكرد دانه بالاتر در اين رقم گلرنگ شد.

In order to optimized nitrogen fertilizer recommendation for a new safflower cultivar called “Padideh” an experiment was conducted in two regions of East Azerbaijan, Tikmehdash and Shabestar. Experimental design was a randomized complete blocks design arranged in factorial with three replications. The first factor was different nitrogen rates including 30, 60, 120 and 180 kg ha1 nitrogen supplied from urea and the second factor was three times of split nitrogen application (including seed sowing, rosette and before flowering stage) at 100, 010, 1/31/31/3, 02/31/3 and 01/32/3 ratios. The results showed that, there was significant difference between the two regions in terms of studied traits so that safflower in Tikmehdash outperformed it at Shabestar. In addition, different nitrogen rates had significant effects on safflower traits. In general, increase in nitrogen rate led to increase in vegetative growth and improved yield and yield components. Furthermore, some parameters such as nitrogen agronomic efficiency, nitrogen use efficiency, nitrogen physiologic efficiency and apparent nitrogen recovery increased with increasing nitrogen application. Spliting nitrogen application showed a significant effect on some vegetative and yield related traits as well as nitrogen agronomic efficiency. Interaction between nitrogen rate and time of application was significant on plant height, seed number in capitulum, seed yield and oil yield. Safflower grain yield in Tikmehdash region using 180 kg ha1 nitrogen and applied at rosette and prior to flowering stage was found to be greater than Shabestar.