بررسي تأثير كم‌آبياري بر صفات مورفولوژيك و توليد ارقام مختلف يونجه در شرايط آب‌ و ‌هوايي خوزستان - اهواز

Evaluation of Impact of Water Deficit on Morphological Characters and Yield of Alfalfa (Medicago sativa) Cultivars in Khuzestan Conditions - Ahwaz

به‌منظور مطالعه تأثير كم‌آبياري بر صفات مورفولوژيك ارقام يونجه دائمي (Medicago sativa)، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي يك بار خرد شده در قالب بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 91 - 90 در اراضي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان اجرا شد. تيمار‌آبياري در چهار سطح به‌عنوان فاكتور اصلي و براساس رطوبت قابل استفاده خاك در منطقه ريشه (آبياري پس از تخليه 50%، 65% و80 % كل آب در دسترس گياه در منطقه ريشه و آبياري سنتي به‌عنوان شاهد) و ارقام يونجه به‌عنوان فاكتور فرعي نيز در چهار سطح (بغدادي، مساسرسا، يزدي و همداني) در نظر گرفته شد. نتايج به‌دست آمده از ميانگين 5 برداشت متوالي نشان داد در كليه ارقام مورد بررسي بالاترين ميزان عملكرد علوفه خشك در تيمار شاهد توليد شد كه با تأخير در آبياري روند كاهشي داشت. رقم بغدادي در كليه تيمارهاي آبياري داراي بالاترين عملكرد علوفه خشك بود. با تأخير در آبياري تا تيمار 50% تخليه رطوبتي خاك، نسبت برگ به ساقه در حدود 22% (‌ميانگين كل ارقام) افزايش يافت. ارتفاع ساقه، شاخص سطح برگ و وزن تك ساقه نيز با تأخير در آبياري روند كاهشي داشتند. نسبت سطح برگ به وزن برگ (SLA) با تأخير در آبياري كاهش يافت اما شدت اين كاهش در رقم بغدادي بيشتر از ساير ارقام بود. كم‌آبياري اثرات متفاوتي بر تعداد ساقه در واحد سطح، در ارقام مختلف داشت، به‌طوري‌كه در رقم بغدادي با اعمال تيمارهاي كم‌آبياري نسبت به آبياري مرسوم، افزايش يافت. در رقم مساسرسا نيز اين وضعيت تا تيمار آبياري پس از 65% تخليه مشاهده شد، درحالي‌كه در دو رقم ديگر روند كاهشي داشت. به‌طوركلي ارقام بغدادي و مساسرسا با كمترين تأثيرپذيري از كم‌آبياري در صفات مورد بررسي، به‌عنوان ارقام با تحمل بالا در منطقه مشخص شدند.

In order to investigate the effect of water deficit on yield and morphological characteristics of four alfalfa cultivars an experiment was conducted as a split plot in randomized complete block design with 3 replications in Agriculture Research Center of Khuzestan, Ahwaz, Iran, during 201l2012. Main plots included irrigation regimes (normal irrigation, irrigation at 50% available water content (AWC) depletion, 65% AWC depletion and 80% AWC depletion) and subplots were 4 cultivars of alfalfa (Baghdadi, Mesasirsa, Yazdi and Hamedani). The result of 5 cuttings showed that maximum hay forage yield was achieved under normal irrigation in all cultivars. The Baghdadi cultivar produced the highest hay yield at all irrigation treatments, though the hay yield decreased with delay in irrigation. The leaf/stem ratio increased by 22 percent when the cultivars where subjected to 50% AWC depletion. Stem height, LAI and the weight of single stem were decreased by delay in irrigation. Specific leaf area (SLA) decreased in all cultivars due to water deficit, though the extent of the decrease was greater for Baghdadi cultivar. The water deficit affected stem number in a cultivarspecific manner as it increased in Baghdadi and Mesasirsa cultivars and decreased in other cultivars. The Baghdadi and Mesasirsa appeared to be the most tolerant cultivars in Khuzestan conditions.