كارآيي انرژي و بهره‌وري در نظام‌هاي توليد سيب‌زميني و چغندرقند استان اصفهان

Energy Efficiency and Productivity in Potato and Sugar Beet Production Systems in Isfahan Province

اين بررسي به منظور ارزيابي شاخص هاي انرژي و بهره وري توليد در نظام هاي كشت متداول مزارع سيب زميني و چغندرقند استان اصفهان در سال زراعي 90 - 1389 در دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان انجام شد. داده ها با استفاده از آمار و اطلاعات سازمان جهاد كشاورزي استان و تهيه پرسش نامه از زارعين سيب زميني و چغندركار تخمين زده شد. نتايج نشان داد كه كل انرژي عوامل و نهاده هاي به كار برده شده در نظام توليد سيب زميني برابر 84633 مگاژول در هكتار (56/4% انرژي مستقيم، 43/7% انرژي غير مستقيم، 33/9% انرژي قابل تجديد و 66/1% انرژي غيرقابل تجديد) و ميزان انرژي خروجي 119917 مگاژول در هكتار تخمين زده شد. كل انرژي در نظام توليد چغندرقند برابر 61862 مگاژول در هكتار (66/4% انرژي مستقيم، 33/6% انرژي غير مستقيم، 23/2% انرژي قابل تجديد و 76/8% انرژي غير قابل تجديد) و ميزان انرژي خروجي 563645 مگاژول در هكتار برآورد شد. بيشترين انرژي مصرفي در نظام توليد سيب زميني به ترتيب سوخت ديزل 33/7%، آب آبياري 14/3% ، كود نيتروژن 14/1%، بذر سيب زميني 13/2% و بيشترين انرژي مصرفي در نظام توليد چغندرقند به ترتيب سوخت ديزل 40/5%، آب آبياري 16/4%، كود نيتروژن 15/9 بود. ميزان كارايي انرژي (نسبت ستاده به نهاده) در نظام توليد سيب زميني 1/42 و در نظام توليد چغندرقند 9/11 محاسبه شد. درآمد ناخالص و خالص در مزارع سيب زميني برابر 5486 و 4270 دلار در هكتار و در مزارع چغندرقند برابر 2126 و 958 دلار در هكتار بود. نسبت سود به هزينه در مزارع سيب زميني 2/2 و در چغندرقند 1/33 و بهره وري توليد در مزارع سيب زميني 7/2 و در مزارع چغندرقند 11/6 كيلوگرم بر دلار محاسبه شد.

A study was conducted in 2009/2010 cropping season in order to determine energy input/out put and productivity of potato and sugar beet production systems in Isfahan province, Central Iran. The data used in this study was based on data collected from growers by using a face to face survey. Total energy consumption and total out put enegy in potato production systems were calculated to be about 84633 (56.4% direct energy, 43.7% indirect energy, 33.9% renewable and 66.1% non renewable energy) and 119917 MJ ha1, respectively. These values in sugar beet production systems were 61862 (66.4% direct energy, 33.6% indirect energy, 23.2% renewable and 76.8% non renewable energy) and 563645 MJ ha1, respectively. The majority of energy in potato production systems was consumed as disel fules (33.7%), irrigation water (14.3%), nitrogen fertilizer (14.1), and seed (13.2%) and in sugar beet production systems were consumed as disel fules (40.5%), irrigation water (16.4%) and nitrogen fertilizer (15.9). The energy use efficiency (output/input ratio) in potato and sugar beet production systems were 1.42 and 9.11, respectively. Gross and net income were estimated to be about 5486 and 4270 in potato and 2126 and 958 $ ha1 in sugar beet farms, respectively. Benefit to cost ratio and productivity in potato were 2.2 and 7.2 kg $1 and in sugar beet fields were 1.33 and 11.6 kg $1, respectively. Even though a higher economic profitability was obtained in potato than in sugar beet production system, however, aconsiderably higher energy use efficiency was achieved in sugar beet production system.