ارزيابي اثر كاربرد نيتروژن و روش‌هاي كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد بزرك و شبدر برسيم در سامانه كشت مخلوط

An Assessment of the Effect of Nitrogen Application and Planting Methods on Yield and Yield Components ofLinseed and Berseem Clover Intercropping System

به‌منظور ارزيابي سطوح مختلف كود نيتروژن و روش­هاي كاشت بر عملكرد و اجزاي عملكرد بزرك و شبدر برسيم در كشت مخلوط، آزمايشي در سال زراعي 1392 - 1391 به‌صورت كرت­هاي خرد شده در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي در 3 تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان انجام شد. فاكتورهاي مورد مطالعه شامل سه سطح كود نيتروژن (صفر، 30 و 60 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) و روش­هاي مختلف كاشت دو گياه بزرك و شبدر برسيم در 4 سطح (كشت خالص بزرك، كشت خالص شبدر، كشت مخلوط درهم با نسبت 50%:50%، كشت مخلوط رديفي با نسبت 50%:50%) به‌عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شد. نتايج نشان داد كه سطوح مختلف كود نيتروژن بر تعداد ساقه اصلي، وزن هزار دانه و شاخص برداشت هيچ‌يك از گياهان تأثير معني­داري نداشت، ولي تعداد ساقه فرعي، تعداد كپسول در بوته (بزرك)، تعداد گل­آذين در بوته (شبدر برسيم)، تعداد دانه در كپسول (بزرك)، عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه تحت تأثير تيمار كود نيتروژن قرار گرفت. در بين روش هاي كشت، كشت خالص بزرك و شبدر برسيم به‌ترتيب با 1604 و 830 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد دانه را داشتند. تفاوت معني داري در نسبت برابري زمين بين تيمارهاي مورد مطالعه وجود نداشت ولي بيشترين نسبت برابري زمين را تيمار كودي 30 كيلوگرم نيتروژن خالص (1/35) و كشت مخلوط رديفي (1/32) داشتند. با توجه به نتايج به‌دست آمده از اين پژوهش، استفاده از شبدر برسيم به‌عنوان گياه تثبيت كننده نيتروژن همراه با بزرك و با مصرف 30 كيلوگرم كود نيتروژن خالص در هكتار براي حصول عملكرد مطلوب احتمالاً مي تواند مفيد باشد.

In order to assess the effect of nitrogen application and planting methods on linseed and berseem clover yield and yield components in an intercropping system an experiment was conducted as a split plot based on randomized complete block design with three replications at the Research Farm of College of Agriculture, Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran in 2013. Experimental factors included three levels of nitrogen (zero, 30 and 60 kg ha1) as main plots and linseed and berseem clover planting methods in 4 levels (pure culture of linseed, berseem clover monoculture, mixed cropping) (50%:50%), intercropping row) 50%:50%)) as subplots. Results showed that different levels of nitrogen had no effect on the main stem, seed weight and harvest index of both plants, but the number of lateral branches, number of capsules per plant (linseed), inflorescences number per plant (berseem clover), number of seeds per capsules (linseed), biological yield and grain yield were affected by nitrogen fertilizer. Among the methods of planting, pure cultures of linseed and berseem clover with 1604 and 830 kg ha1 had the highest yield, respectively. Significant difference between treatments was found in the land equivalent ratio, but the highest land equivalent ratio, was archived at 30 kg nitrogen fertilizer application (1.35) and row intercropping treatment (1.32), respectively. According to the results of this research, the use of berseem clover as a nitrogenfixing plant, intercropped with linseed under 30 kg of nitrogen application per hectare could, probably, be useful for achieving an appropriate grain yield.