ارزيابي عملكرد و تحمل خشكي در ارقام اسپرس زراعي ايراني

Assessment of Yield and Drought Tolerance in Iranian Sainfoin Cultivars

اين آزمايش به منظور بررسي واكنش ارقام اسپرس ايراني از نظر عملكرد، صفات زراعي و مورفولوژيك تحت شرايط تنش خشكي، مقايسه شاخص هاي مختلف تحمل و حساسيت به خشكي و شناسايي ارقام متحمل به تنش خشكي اجرا گرديد. تعداد 30 رقم محلي اسپرس در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در دو محيط بدون تنش (40 درصد تخليه رطوبتي) و تنش خشكي (80 درصد تخليه رطوبتي) در مزرعه تحقيقات كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان طي دو سال 1390 و 1391 ارزيابي شدند. نتايج نشان داد كه اثر رقم براي همه صفات مورد ارزيابي در سطح احتمال يك درصد معني دار بود. هم چنين اثر متقابل محيط رطوبتي و رقم در همه صفات مورد ارزيابي در سطح احتمال يك درصد معني دار بود كه حاكي از واكنش متفاوت ارقام از نظر صفات ذكر شده در دو محيط مي باشد. در ميان شاخص هاي تحمل خشكي مورد بررسي، شاخص هاي STI، GMP و MP با دارا بودن همبستگي مثبت و معني دار در هر دو شرايط تنش خشكي و بدون تنش به عنوان شاخص هاي مطلوب در شناسايي ژنوتيپ هاي متحمل به تنش خشكي در اسپرس شناخته شدند. در اين ميان، شاخص GMP بيشترين همبستگي را با عملكرد علوفه خشك در محيط تنش خشكي داشت. براساس نتايج شاخص هاي بررسي شده و تجزيه به مؤلفه هاي اصلي، ارقام 16 (بردسير)، 21 (فريدون شهر 2)، 23 (نجف آباد 2) و 27 (بروجرد) در بيشتر شاخص هاي تحمل خشكي مورد بررسي داراي وضعيت مطلوبي بودند و به عنوان ارقام متحمل به تنش خشكي شناخته شدند

This research was conducted to evaluate 30 sainfoin cultivars in terms of yield, agronomic and morphological traits under water stress condition, using different drought tolerannce indices. A randomized complete block design with three replications was employed during two years at Isfahan University of Technology Research Farm, Isfahan, Iran. Effect of cultivars were significant for all of the measured traits at plt 0.01. Also, the interactions of cultivars by moisture environment were significant for number of days to 50% flowering inflorescence length, fresh and dry matter yield and leaf to stem ratio, indicating that different genotypes had different responses to moisture environments. Among different drought tolerance and susceptibility indices STI, GMP and MP had high correlation coefficients with yield under stress and non stress conditions, indicating that these indices are more suitable as criterion for selection of droughttolerant cultivars. According to the studied indices and principle component analysis, cultivars 16 (Bardsir), 21 (Fereydunshahr 2), 23 (Najafabad 2) and 27 (Borujerd) were found to be the most desirable ones and can be considered as drought tolerant genotypes for future studies.