واكنش ارقام گندم نان به برگ پاشي سيليس در شرايط تنش خشكي بعد از گل دهي

Response of Bread Wheat Cultivars to Foliar Application of Silicon under Post Anthesis Drought Stress Conditions

در پژوهش مزرعه اي كه در دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز، در سال زراعي 1392 - 1391 اجرا شد ، تأثير كاربرد برگي سيليكات سديم (6 ميلي مولار)، بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارقام گندم (شيراز، مرودشت، سيروان و چمران) و نيز افت دماي سايه انداز گياهي در شرايط رطوبتي متفاوت (در حد ظرفيت زراعي مزرعه، 60% و 40% ظرفيت زراعي) پس از گل دهي، به صورت كرت هاي دو بار خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاكي از آن بود كه هر دو سطح تنش رطوبتي و به ويژه تنش 40% ظرفيت زراعي، موجب كاهش معني دار تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، شاخص سطح برگ و افت دماي سايه انداز گياهي در همه ارقام مورد مطالعه گرديد. تأثير منفي تنش خشكي در ارقام شيراز و مرودشت بيشتر بود. در مقابل، برگ پاشي بوته هاي گندم با سيليكات سديم، افزايش عملكرد (11/16%) و اجزاي عملكرد و شاخص سطح برگ (15/20%) را به همراه داشت و اين اثر در شرايط تنش رطوبتي مشهودتر بود. هم چنين برگ پاشي سيليس موجب كاهش دماي سايه انداز گياهي گرديد و همبستگي مثبت و معني داري بين عملكرد دانه و شاخص افت دماي سايه انداز گياهي به دست آمد. براساس نتايج پژوهش حاضر به نظر مي رسد كاربرد سيليس به صورت برگ پاشي، در شرايط مشابه با اين پژوهش بتواند از طريق افزايش شاخص افت دماي سايه انداز گياهي و يا به عبارتي كاهش دماي سايه انداز گياهي، موجب بهبود عملكرد ارقام گندم در شرايط تنش رطوبتي پس از گل دهي گردد.

In a field experiment, the effects of foliar application of silicon (sodium silicate 6mM) on yield and yield components of wheat cultivars (Shiraz, Marvdasht, Sirvan and Chamran) and also canopy temperature depression (CTD) under water stress conditions (F.C, 60 and 40% F.C.) were investigated during 2012 2013 growing season using a split split plot as randomized complete block design with three replications. The results showed that both drought stress levels, especially 40% F.C, significantly reduced number of grains per spike, 1000 grain weight, grain yield, biological yield, harvest index and CTD of the examined wheat cultivars. The negative impact of drought stress was greater in Shiraz and Marvdasht cultivars. In contrast, foliar application of sodium silicate was associated with increased grain yield (16.11%), its components, leaf area index (20.15%) as well as CTD and this positive influence of silicon application was more pronounced under drought stress conditions. Furthermore, foliar application of silicon reduced canopy temperature and there was positive correlation between grain yield and CTD. Overall, it was concluded that foliar application of silicon under similar conditions to this experiment is potent to improve the grain yield of drought stressed wheat plants via an enhanced CTD or a reduced canopy temperature.