تحليل ارتباط ويژگي هاي فنولوژيك، مورفولوژيك و عملكرد دانه در ژنوتيپ هاي چهار گونه جنس براسيكا در شرايط تنش و عدم تنش خشكي

Analysis of Interrelationships of Phenological and Morphological Traits and Grain Yield of Brassica Species under Contrasting Moisture Regimes

در اين بررسي 36 ژنوتيپ كلزا از هفت گونه مختلف Brassica napus، B. rapa، B. oleracea، B. juncea، B. carinata، B. nigra و B. friticulosa در شرايط عدم تنش، تنش متوسط و تنش شديد خشكي در سال زراعي 91 1390 در دانشگاه صنعتي اصفهان ارزيابي شده و روابط بين صفات مختلف آنها مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تنوع بالايي بين ژنوتيپ ها براي اكثر صفات مورد مطالعه وجود داشت. اثر متقابل رقم و محيط براي اكثر صفات معني دار مشاهده شد كه حاكي از واكنش متفاوت ژنوتيپ ها به شرايط رطوبتي بود. نتايج همبستگي براي سه گونه Brassica napus، B. rapa و B. oleracea در سه سطح شرايط رطوبتي جداگانه انجام شد. اگرچه نتايج همبستگي منحصر به گونه نيز مشاهده شد، ولي در مجموع عملكرد دانه با صفات تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه در همه گونه ها و محيط هاي رطوبتي همبستگي مثبت و معني داري داشت. نتايج رگرسيون گام به گام نيز در بين گونه ها و تحت شرايط رطوبتي مختلف متفاوت بود. تأثير اجزاي عملكرد در تجزيه مسير براي هرگونه كاملاً متفاوت از گونه ديگري مشاهده شد. به طوري كه در شرايط عـدم تنش بيشتـرين اثر مستقيـم بر عملـكرد دانه را صفت طول غلاف براي گونه B. napus و صفـت تعداد غلاف در بوتـه براي گونه هاي B. rapa و B. oleracea نشان داد. اين نتايج نشان مي دهد كه در هر گونه بايستي از استراتژي انتخاب متفاوتي براي بهبود غيرمستقيم عملكرد دانه استفاده كرد.

In this study 36 canola genotypes from seven different species including Brassica. napus, B. rapa, B. oleracea, B. juncea, B. carinata, B. nigra and B. friticulosa were evaluated under nonstressed, moderate and sever drought stress conditions during 20112012 in a field experiment. The relationships among different traits were assessed. Results of analysis of variance (ANOVA) indicated high variation among genotypes for most of the studied traits. Cultivar by environment interaction was significant for most of the traits, suggesting differential genotypic responses to moistures conditions. The correlation results for the three B. napus, B. rapa and B. oleracea were divided in three levels of watering regime and the coefficients were found to be speciesspecific but overall correlation coefficients showed that there was significant and positive correlations between grain yield and number of pods per plant and 1000 grain weight, irrespective of watering regime. Results of stepwise regression were suggestive of species and wateringspecificity. Under nonstress conditions the greatest direct effect on grain yield belonged to pod length for B. napus and number of pods per plant for B. rapa and B. oleracea. Results indicated that in order to improve grain yield indirectly, breeding strategies should be specific for each Brassica species.