تأثير تاريخ كشت بر عملكرد دانه و فنولوژي هيبريدهاي ذرت با استفاده از شاخص‌هاي حرارتي

Evaluation of Sowing Date Effect on Grain Yield and Phenology of Corn Hybrids Using Thermal Indices

به منظور بررسي تأثير تاريخ كشت و رقم بر تجمع واحدهاي حرارتي، فنولوژي و عملكرد ذرت، مطالعه اي دو ساله در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل 5 هيبريد ذرت (SC704، Hido، BC677، BC666 و NS540) در پنج تاريخ كشت (15 ارديبهشت، اول خرداد، 15 خرداد، اول تير، 15 تير) به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار به اجرا درآمد. نتايج نشان داد كه بيشترين عملكرد دانه از هيبريد هيدو در تاريخ كشت اول خرداد و كمترين آن از هيبريد 504 در تاريخ كشت تأخيري 15 تير به دست آمد. هم چنين از بين شاخص هاي مورد بررسي، واحدهاي حرارتي محصول (CHU)، كارايي مصرف حرارت (HUE)و اختلاف نسبي دما (RTD) نياز حرارتي ارقام ذرت را در تاريخ هاي كشت مختلف و در مراحل متفاوت نموي به خوبي برآورد كرده و بنابراين به دليل دارا بودن روند ثابت و منطقي در برآورد نياز حرارتي ارقام ذرت در تاريخ كشت هاي عادي و تأخيري، برتري نسبي بر ساير شاخص ها مانند درجه روزهاي رسيدگي (GDD)، واحد هليوترمال (HTU) و شاخص فنوترمال (PTI) داشتند. از نظر مقدار ضريب تغييرات نيز شاخص RTD و پس از آن CHU داراي كمترين ضريب تغييرات بودند كه خود نشان دهنده دقت كافي اين شاخص ها در تخمين و تعيين نياز گرمايي هيبريدهاي ذرت در تاريخ هاي كشت متفاوت بود.

In order to evaluate the effect of sowing date and cultivar on accumulated heat unit, phenology and yield of maize (Zea mays L.), a twoyear field study was carried out at the Agricultural Research Station of College of Agriculture, Shiraz University, Shiraz, Iran. Treatments consisted of five maize hybrids (SC704, Hido, BC677, BC666 and NS540) and five planting dates (May 15, June 1, June15, July 1, July 15) in a randomized complete block design with three replications. The results of the present study showed that the highest and lowest seed yield was obtained from Hido cultivar at June 1st planting date and NS504 cultivar at July 15th, respectively. Additionally, among the measured indices, crop heat unit (CHU), heat use efficiency (HUE) and relative thermal disparity (RTD) indices were able to estimate heat requirement of maize cultivars accurately in different sowing dates and different phenological stages. These indices provided stable trends and reasonable estimates of the thermal requirements of maize hybrids cultivated on early and delayed sowing dates and hence, they had relative superiority over the other indicators such as growing degree days (GDD), heliothermal unit (HTU) and the phenothermal index (PTI). RTD and CHU had the lowest coefficients of variance which it showed that these indices have enough accuracy to estimate heat requirement of maize hybrids in different planting dates.