ارزيابي اقتصادي كشت مخلوط باقلا (Vicia faba L.) با ذرت (Zea mays L.) براساس شاخص مجموع ارزش نسبي و كاهش رشد علف هاي هرز

Economical Evaluation of Faba bean (Vicia faba) and Maize (Zea mays L.) Intercropping Based on Total Relative Value Index and Weeds Growth Reduction

كنترل شيميايي علف هاي هرز، نگراني هاي جدي را از نظر سلامت غذايي و محيط زيست به دنبال دارد كه اين امر توجه به تكنيك هاي مديريت غير شيميايي علف هاي هرز نظير كشت مخلوط را ضروري تلقي مي كند. كشت مخلوط مي تواند علف هاي هرز را مهار كرده و مصرف علف كش ها را در سيستم هاي توليدي كاهش دهد. بنابراين، هدف اين مطالعه بررسي اثرات كشت مخلوط باقلا و ذرت و نيز كنترل دستي علف هرز بر عملكرد دانه ذرت و عملكرد كل بود. آزمايش در سال زراعي 1389 به صورت طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بوعلي سينا اجرا شد. كشت خالص ذرت با كنترل علف هرز (MWF)، كشت خالص ذرت بدون كنترل علف هرز (MWI)، ذرت به همراه 15 درصد باقلا (M + 15%F)، ذرت به همراه 30 درصد باقلا (M + 30%F)، ذرت به همراه 45 درصد باقلا (M + 45%F) و كشت خالص باقلا تيمارهاي آزمايشي بودند. اثر تيمارها بر زيست توده و تراكم علف هرز معني دار شد، به طوري كه با افزايش تراكم باقلا در كشت مخلوط، به طور معني داري تراكم و زيست توده علف هرز از 85 بوته و 310 گرم در مترمربع در تيمار MWI به 22 بوته و 63 گرم در مترمربع در تيمار M + 45%F كاهش يافت. بيشترين تعداد رديف دانه در بلال، تعداد دانه در بلال، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك ذرت (به ترتيب 8033 و 17933 كيلوگرم در هكتار) در تيمار MWF و كمترين ميزان در تيمار MWI مشاهده شد ولي، بين تيمار MWF و M + 45%F از نظر عملكرد كل (مجموع عملكرد دانه ذرت و باقلا) تفاوت معني داري وجود نداشت. كشت خالص باقلا نيز بيشترين اجزاي عملكرد و عملكردهاي دانه و بيولوژيك را داشت و در تيمارهاي كشت مخلوط با افزايش تراكم باقلا، صفات فوق به جز تعداد غلاف در بوته، افزايش يافتند. بيشترين ميزان شاخص هاي كارايي كنترل علف هرز (73 درصد) و مجموع ارزش نسبي (14/1) نيز به تيمار M + 45%F تعلق گرفت. نتايج اين پژوهش نشان داد كه كشت مخلوط افزايشي باقلا به ويژه در تراكم هاي بالاتر به عنوان گياه همراه با ذرت، علاوه بر كنترل علف هاي هرز، عملكرد قابل قبولي نيز توليد مي كند.

The chemical control of weeds raises serious concerns about food safety and environmental quality, which have necessitated the need for non chemical weed management techniques such as intercropping. Intercropping can suppress weeds and reduce the use of herbicides in production systems. Therefore, the objective of this work was to evaluate the effects of intercropping of faba bean and maize, as well as handweeding on maize grain yield and total grain yield. The experiment was carried out during growing season of 2010 as a randomized complete block design with three replications at the Agricultural Research Station, Faculty of Agriculture, BuAli Sina University, Hamedan, Iran. Sole cropping of maize with weed control (MWF), sole cropping of maize without weed control (MWI), intercropping of 15% faba bean+maize (M+15%F), 30% faba bean+maize (M+30%F), 45% faba bean+maize (M+45%F) and sole cropping of faba bean were the experimental treatments. Weed biomass and density were affected by treatments. With increasing faba bean density in the intercropping treatments, weed biomass and density decreased significantly from 85 plants and 310 g m2 for MWI treatment to 22 plants and 63 g m2 for M+45%F treatment, respectively. The greatest number of seed row per ear, seed number per ear and grain and biological yields (8033 and 17933 kg ha1, respectively) were achieved at MWF treatment and the smallest values for these attributes were revealed at MWI treatment. There was no significant difference between MWF and M+45%F treatments for total grain yield (i.e. grain yield of maize + faba bean). Sole cropping of faba bean led to the greatest yield components and grain and biological yields. With increasing faba bean density in intercropping treatments, above mentioned traits (except number of pods per plant) were increased significantly. The great values for weed control efficiency (73%) and total relative value (1.14) were achieved at M+45%F treatment. Results of this experiment indicated that additive intercropping of faba bean (especially with a high planting density) as a companion crop with maize may, potentially, lead to sufficient weed suppression concomitant to an acceptable level of grain yield.