زيبايي شناسي صور خيال و آرايه هاي ادبي در ترجمه نهج البلاغه (مطالعه موردي: ترجمه سيد جعفر شهيدي)

An Overview of the Figures of Speech in Shadidi’s Translation of Nahj al Balagha

نهج البلاغه، سخنان و كلمات گهربار امام علي(ع)، سرشار از بلاغت و فصاحت مي‌باشد. اين كتاب ارزشمند توسط مترجمان توانمند و اديبي به زبان فارسي ترجمه شده است؛ يكي از اين مترجمين، دكتر سيد جعفر شهيدي، استاد تواناي ادبيات فارسي، است كه در ترجمه‌ي خويش با دقت و هنر خاصي متن عربي را ترجمه نموده و سعي نموده ضمن رعايت و پايبندي به متن با آوردن اصطلاحات و معادل هاي فارسي خواننده را در درك درست معني ياري نمايد.. نويسندگان اين پژوهش، با استفاده از روش توصيفي – اسنادي و با بررسي 114 خطبه‌ي ابتدايي اين ترجمه به تبرك به تعداد سوره‌هاي قرآن كريم – نمونه‌هايي از آرايه‌هاي لفظي و معنوي و نيز صور خيال به كار گرفته شده در ترجمه را بيان نموده و توانمندي اين استاد بزرگ را براي خوانندگان به تصوير كشيده‌اند. علامه شهيدي با دقت و وسواس خاصي صور خيال موجود در نهج البلاغه را براي خوانندگان ترجمه نموده و هنر خود را در اين زمينه به رخ كشيده است. دكتر شهيدي بيشترين استفاده را از تشبيه بليغ و استعاره مكنيه داشته است. استاد شهيدي با هنرمندي و ظرافت خاص و با بهره گيري از تشبيهات و استعاره و كنايه مقبول و مفهوم عام، توانايي بالاي خود را در ترجمه‌ي اين كتاب گرانسنگ نمايان ساخته است. ايشان از آرايه‌هاي ادبي فراواني مانند: سجع، مراعات‌نظير، تضاد، و... بهره گرفته است.. شايد بتوان گفت كه تنها آرايه‌ي لفظي كه ايشان بدان پرداخته است، سجع است كه بارزترين ويژگي اين ترجمه مي‌باشد.

The Nahj al Balagha (Arabic: نهج البلاغه‎ Nahj ul Balāghah) (“Way of Eloquence") is the most famous collection of sermons, letters and narrations of Imam Ali. This book is Known for its eloquent content and considered a masterpiece of literature in Arabic language and literature. This valuable book many times has been translated into Persian by capable translators and scholars. One of the most famous Persian translations of Nahj al Balagha was done by Sayyed Jafar Shahidi, distinguished scholar of the Persian language and literature and a renowned historian of Islam. Nahj al Balagha employs many stylistic, linguistic and rhetorical features, and this use of linguistic and rhetorical features such as simile, metaphor, irony, challenges the translators of Nahj al Balagha. Meanwhile Shahidi’s translation of Nahj al Balagha has been a faithful translation in a way that he has tried to convey it faithfully on the one hand, and to find the exact Persian equivalents on the other hand. Using the descriptive and attributive method, this article analyzes the diction, figures of speech, and literary graces of the 114 elementary sermon of Shahidi’s translation. Shahidi has carefully translated figures of speech of Nahj al Balagha into Persian, to some extent that, the eloquence of this translation draws everybody’s attention.  Shahidi has benefited from the Baligh simile and Makniyah Metaphor frequently. He has also used different types of figures of speech and rhetorical features such as rhyme, symmetry, contrast… which makes this translation more valuable and precious. And finally the authors have come to this conclusion that the rhyme is the most striking feature in this translation.