مطالعه برهمكنش كود نيتروژن دار و كودهاي زيستي بر عملكرد، روند رشد دانه و كارايي مصرف كود نيتروژن در گندم

Study of interaction between nitrogen and biofertilizers on yield, grain growth of wheat and fertilizer use efficiency

به منظور مطالعه بر همكنش نيتروژن و كودهاي زيستي بر عملكرد، روند رشد دانه و كارايي مصرف كود در گندم، آزمايشي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه محقق اردبيلي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سال زراعي 92- 91 اجرا گرديد. فاكتورهاي مورد بررسي شامل تلقيح بذر با كودهاي زيستي در پنج سطح (عدم تلقيح، تلقيح بذر با ازتوباكتر كروكوكوم سويه 5 ، آزوسپريليوم ليپوفروم سويه OF و سودوموناس پوتيدا با سويه هاي 4 و 11) و مقادير كود نيتروژن دار در چهار سطح (صفر،60، 120و 180كيلوگرم در هكتار) از منبع اوره بود. نتايج نشان داد كه بين مقادير نيتروژن، تلقيح بذر با كودهاي زيستي و اثر متقابل مقادير نيتروژن در تلقيح بذر با كودهاي زيستي اختلاف آماري معني داري در سطح احتمال يك درصد بر عملكرد، اجزاي عملكرد، سرعت و دوره پر شدن دانه وجود دارد. مقايسه ميانگين ها نشان داد كه بالاترين عملكرد، اجزاي عملكرد، سرعت و طول دوره پر شدن دانه به تلقيح بذر با ازتوباكتر در كاربرد 180 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و كمترين آن ها در عدم تلقيح بذر با كودهاي زيستي و عدم مصرف نيتروژن به دست آمد. بيشترين كارايي مصرف نيتروژن (1/32 كيلوگرم بركيلوگرم) در تلقيح بذر با ازتوباكتر در كاربرد 60 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و كمترين آن (5/19 كيلوگرم بر كيلوگرم) در عدم استفاده از كود زيستي در كاربرد 180 كيلوگرم نيتروژن در هكتار حاصل شد. به نظر مي رسد به منظور افزايش عملكرد و طول دوره پر شدن دانه مي توان پيشنهاد كرد كه تلقيح بذر با ازتوباكتر در كاربرد 180 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به كار برده شود.

In order to study the interaction of nitrogen and biofertilizers on yield, grain growth of wheat and fertilizer use efficiency, a factorial experiment was conducted based on randomized complete block design by three replications in field experimental University of Mohaghegh Ardabili in 2012. Factors were as follows: nitrogen rates in four levels (0, 60, 120 and 180 kg N ha-1 from Urea source) and seed inoculation with biofertilizers in five levels containing: (seed inoculation with Azotobacter chroococcum strain 5, Azospirillum lipoferum strain OF, Psedomunas putida strains of 4 and 11, control). The results showed that there was a significant difference between nitrogen rates, biofertilizers and their interaction on yield, yield components, rate and grain filling period at P ?0.01. Comparison of means showed that the maximum yield, yield components, rate and grain filling period belonged to application of 180 kg N ha-1 when seed inoculated with Azotobacter. The minimum of it was observed in control treatment. The highest nitrogen use efficiency (32.1 kg/kg) was observed in 60 kg N treatment when seed inoculated with Azotobacter and the lowest of it (19.5 kg/kg) was found in 180 kg N treatment without inoculation. Grain yield and grain filling period were affected by when seeds inoculated with Azotobacter and 180 kg N was applied.