بررسي سازگاري ميسليومي جدايههاي قارچ Sclerotinia sclerotiorum عامل پوسيدگي سفيد ساقه كلزا و ارزيابي تنوع ژنتيكي آنها با استفاده از نشانگر RAPD

پوسيدگي اسكلروتينيايي ساقه يكي از مهم ترين بيماري هاي كلزا در بسياري از مناطق توليد اين گياه روغني و با ارزش است. ميزان بوته هاي بيمار در بعضي از مزارع تا 80 درصد و ميزان خسارت ناشي از آن، گاهي در مزارع با آلودگي شديد تا 50 درصد عملكرد محصول نيز مي رسد. اين بيماري كه عامل آن Sclerotinia sclerotiorum مي باشد، بر روي كلزا، آفتابگردان و ساير گياهان از قبيل كلم، كاهو، توتون، شب بو و تعدادي از گياهان ديگر نيز باعث پوسيدگي ساقه و طوقه مي شود. قارچ عامل بيماري، يكي از پلي فاژترين پاتوژن هاي گياهي بوده و داراي دامنه ميزباني وسيعي است. در اين تحقيق، 19 گروه سازگار ميسيليومي از 33 نمونه عامل بيماري بر روي كلزا، كلم و آفتابگردان از مناطق مختلف استان در سال زراعي 88-1387 جمع-آوري و در محيط كشت PDA كشت داده شد و مورد بررسي مورفولوژيكي و مولكولي قرار گرفتند كه در نتيجه از 171 تلاقي انجام شده ايزوله-هاي مختلف قارچ S. sclerotiorum، 21 تلاقي (3/12 درصد) داراي سازگاري و 150 تلاقي (7/87 درصد) داراي ناسازگاري ميسيليومي بودند. هم چنين براي بررسي تنوع مولكولي جدايه هاي به دست آمده، از 8 آغازگر RAPD در واكنش PCR استفاده شد كه 136 نشانگر چندشكل پس از الكتروفورز در ژل آگارز به دست آمد. تجزيه داده هاي مولكولي با نرم افزار POPGENE32 نشان داد كه در بين جدايه هاي مورد بررسي، تنوع ژنتيكي نسبتاً بالايي وجود دارد. به علاوه مشخص شد كه شباهت ها و فواصل ژنتيكي، با دور يا نزديك بودن فاصله مكاني نمونه هاي جمع آوري شده ارتباط ندارد. با توجه به آزمون تعادل هاردي- واينبرگ، مي توان گفت جمعيت مورد مطالعه درتمام مكان هاي ژني مورد بررسي در حال تعادل بوده است؛ علت اين امر را مي توان جوان بودن زراعت كلزا در استان گلستان، ميزبان هاي فراوان اين قارچ (از جمله علف هاي هرز) و يا شايد تنوع كم ارقام تحت كشت كلزا در منطقه طي چند سال اخير ذكر كرد.