بررسي تطبيقي مفهوم وطن در شعر شاعران مشروطه ايران و نهضت مصر

Comparative study of Hometown Concept in Iran and Egyptʹʹs Constitutional poetry

تغيير در اوضاع سياسي و اجتماعي همواره سبب تحول در نوع نگرش و تفكر ادبي مي‌گردد، قرن نوزدهم براي دو كشور ايران و مصر از ادوار مهم تاريخي و سياسي بود كه در آن جامعه‌اي صنعتي و رخوت‌زده با شتاب وارد جريان تجدد و مدرنيته گشت؛ نتيجه اين خيزش سياسي و اجتماعي، شكل‌گيري مفاهيم و مضامين جديدي در ادبيات بود كه تا آن دوره بي‌سابقه مي‌نمود. مفهوم وطن‌دوستي و عشق‌ورزي به ميهن يكي از آن مضامين است كه هم‌زمان در اين دو كشور پديدار شد و وجوه مختلفي به خود گرفت. مقاله حاضر سعي دارد تا با نگاهي تطبيقي به بررسي مفهوم وطن و وجوه آن در شعر دوره مشروطه ايران و نهضت مصر بپردازد و هم به اين سوالات پاسخ دهد: ميهن‌پرستي و وطن‌دوستي از چه دوره‌اي در ايران و مصر آغاز شد و چه عواملي در رشد و شكل‌گيري آن نقش داشت؟ ميهن‌پرستي چه وجوه مشتركي در نگاه شاعران دو كشور دارد؟ آيا اين تشابهات به حدي است كه بتوان گفت در يك بررسي تطبيقي، در صورت عدم رابطه و برخورد ميان شاعران دو ملت، شرايط مشابه، آثار مشابهي نيز به وجود مي‌آورد؟

The change in political and social conditions will always cause change in attitudes and literary thought. Ninetieth century was of a special importance from political and historical point of view for Iran and Egypt in which the industrial societies turned to be modern rapidly. The result of this political and social jump was formation of new concepts and notions in literature which were unsurpassed till then. Patriotism and nationalism were the concepts which were created in both countries simultaneously. The present paper tries to study the concept of hometown and its aspects in Iran and Egypt poetries and answers the following questions: when has the patriotism and nationalism started in Iran and Egypt? Which factors were played an important role in its formation? What common aspects are there in both countriesʹ poetsʹ point of view?