آسيب شناسي نانوذره مس بر بافت كبد و فراسنجه‌هاي خوني و بيوشيميايي بچه‌ماهي قزل‌آلاي‌رنگين‌كمان (Oncorhynchus mykiss) پيش و پس از يك دوره بازيابي

Pathology of copper nanoparticles on liver histoarchitecture and haemato-biochemical parameters of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) fingerlings before and after a recovery period

  امروزه با توجه به رشد سریع و افزایش روز افزون كاربرد نانو ذرات، احتمال ورود این مواد به محیط‌ های آبی و بروز مسمومیت در آبزیان وجود دارد. در مطالعه حاضر 135 قطعه بچه ماهی‌ ‌قزل‌آلای رنگین‌كمان با وزن متوسط 30 گرم میان 3 تیمار، در قالب یك طرح كاملا تصادفی دو مرحله‌ای، توزیع شدند. طی 21 روز نخست (مرحله اول) ماهیان در معرض غلظت‌های مختلف نانوذره مس شامل گروه شاهد (بدون نانوذره) ، ppb 25 و ppb 50 قرار گرفتند. در نهایت با هدف بررسی توانایی بازسازی آسیب‌های احتمالی، ماهیان مزبور به مدت 21‌روز دیگر در محیط فاقد نانوذره مس نگهداری شدند. در پایان روزهای 21 و 42 به منظور بررسی آسیب‌های بافت كبد و فاكتورهای خونی و بیوشیمیایی در گروه های مختلف آزمایشی، نمونه‌برداری انجام شد. نتایج بافت شناسی كبد در مرحله اول نشان داد كه هر دو تیمار حاوی نانو ذره باعث ایجاد آسیب‌هایی همچون پرخونی شدید در ساختار كبد و تخریب سیتوپلاسم شده است. همچنین دژنراسیون سیتوپلاسمی و واكوئلی هپاتوسیت‌های نزدیك به سینوزوئیدها در تیمار دوم رویت گردید. در تیمار سوم نیز نكروز كبدی، التهاب، تورم شدید در ناحیه مجاری صفراوی، كپسول‌ها و ترشحات ناشی از التهاب قابل ملاحظه بود. در مرحله دوم مطالعه نیزآسیب‌های بافتی به میزان كمتری قابل مشاهده بود. نتایج حاكی از وجود تفاوت معنی‌دار ‌(05/0>P) در میزان فعالیت آنزیم GGT بود. تعداد گلبول‌های سفید خون بین تیمارهای 1 و 3 به طور معنی‌داری متفاوت بود‌‌ (05/0>P). در مرحله دوم مطالعه نیز تعداد گلبول‌های قرمز و هماتوكریت، اختلاف معنی‌داری نشان ندادند‌ (05/0

Nowadays due to rapid development and wide applications of nanosized matters, the possibility of their discharge into water bodies and their subsequent toxicity to aquatics are also increased. Total of 135 fingerling rainbow trout with an average weight of 30g were randomly allocated to three treatments in a two-stage completely randomized design experiment. During first 21 days, fish were exposed to three concentrations of the nanoparticles, namely, 0, 25 and 50 ppb. The final post nanoparticle exposure stage was also lasted for 21 days to scrutinize the ability of fish to recover from damage of first stage. Some hematologic, hepatic and biochemical indices of rainbow trout were evaluated at the end of each stage (days 21 and 42). Light microscopic analyses demonstrated cytoplasmic and vacuolated degeneration in hepatocytes enclosed to sinusoids, which were changed to severe hepatic necrosis and inflammatory exudate accumulation. Results from the first stage indicated that GGT was significantly (P<0.05) different among treated cases. Remarkable (P<0.05) alteration was revealed in WBC amongst experimental groups. At the end of stage, no significant differences were observed regarding the number of red blood cells and hematocrit. In conclusion, it is conceivable that copper nanoparticles can cause noticeable damage to trout physiology which in some cases can exist even after prolonged post exposure recovery periods. An extensive investigation on the nanomaterial toxicity could considerably be helpful through wise application and disposal of engineered nanomaterials to reduce and in some circumstances ameliorate the adverse effects in aquatic ecosystems for the sake of sustainable development.